Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 17-10-2024

SOLÓN

betekenis & definitie

Atheens wetgever en dichter (ca 640-560 v. Chr.), zoon van Exekestides, uit een adellijk geslacht, maakte als handelsman en toerist vele reizen, die hem in kennis brachten met een groot deel der toenmaals bekende wereld (Klein-Azië, Egypte, Cyprus).

In elegieën wekte hij de Atheners op tot verbetering der toestanden, die vooral voor de arme boeren drukkend waren, doordat zij hypotheek op hun land moesten nemen en bij niet-betaling land en vrijheid verloren, en tot uitbreiding van Athenes macht op zee (zijn aansporing tot herovering van Salamis op Megara leidde tot bezetting van dat eiland). Ten gevolge hiervan werd hij (594) tot archont met onbeperkte wetgevende bevoegdheid gekozen. Hij maakte allereerst een einde aan de economische noodtoestand door opheffing van schulden (seisachtheia) en de bepaling, dat niemand voor schuld gegijzeld mocht worden. Alle burgers kregen rechten (vermoedelijk werden allen lid der volksvergadering; of hij reeds een Raad (zie Boule) stichtte is onzeker); maar, het volk in vier vermogensklassen verdelend, bepaalde hij, dat alleen leden der 1ste klasse archont, der eerste 3 klassen magistraat konden worden; de laagste klasse (theten) had weinig invloed. De macht van de Areopagus handhaafde hij.Hij brak de kracht van de adel ook door vrijheid van vermogensbeschikking te geven (vroeger konden alleen leden van hetzelfde geslacht erven) en door de keuze der magistraten aan de volksvergadering te brengen. Vermoedelijk stichtte hij ook de volksrechtbanken (zie Heliaia), waardoor alle burgers deel konden krijgen aan de rechtspraak. Zijn wetten (op driehoekige houten blokken, axones, geschreven) zijn een compromis tussen timocratie en democratie; eerst Kleisthenes (2) (508) maakte de staatsregeling strikt democratisch. Solon legde de grondslag voor Athenes handel door vreemdelingen (metoeken) naar Athene te halen en een nieuwe munt naar de standaard van Euboea in te voeren. Ook na zijn archontaat deed hij reizen; zijn ontmoeting met Croesus (zie Herodotus I 30 v.) is echter legende. Zijn leven werd door Plutarchus beschreven, zijn wetten zijn uit deze biografie en uit Aristoteles’ Staat der Atheners bekend.

Bibl.: De bewaarde fragmenten van S.’s gedichten in Diehl, Anthologia lyrica Graeca I, 3de dr. (1949).

Lit.: A. Zimmern, Solon and Croesus (1928); K. Freeman, The Work and Life of Solon (1926); I. M. Linforth, S. the Athenian (1919); W. J.

Woodhouse, S. the Liberator (1938); C. M. Bowra, Early Greek Elegists (1938) blz. 73-104.

< >