naam van de dynastie, die sinds 1613 over Rusland regeerde tot 1762, daarna in de vrouwelijke lijn als huis-Romanow-Holstein-Gottorp tot 1917. De Romanows waren een oud geslacht van dworjane, d.i. dienstedelen.
Als stamvader wordt aangezien Andrej Iwanowitsj Kobyla, wiens vader op het eind der 13de eeuw uit Litauen of Pruisen naar Rusland zou zijn gekomen. Het geslacht leverde talrijke vooraanstaande leden van de Moskouse dienstadel, onder wie Roman Joerjewitsj, die schoonvader werd van Iwan de Verschrikkelijke doordat deze zijn dochter Anastasia Romanowna huwde (zie Rusland, geschiedenis).Roman’s zoon Nikita Romanowitsj speelde een rol als hoofd van de regeringsraad onder Fjodor Iwanowitsj, maar door zijn dood in 1585 kwam Boris Godoenow op de voorgrond. Nikita’s zoon Fjodor Nikititsj werd door Boris Godoenow opzijgedrongen en gedwongen monnik te worden. Onder zijn monniksnaam Filaret is hij bekend, omdat hij later patriarch werd en regent voor zijn zoon Michail Romanow, die in 1613 op 16-jarige leeftijd na de Troebele Tijd tot tsaar werd gekozen. Zie verder de stamboom en Rusland, geschiedenis.
Lit.: V. Fornius, Stern und Unstern der R. (Leipzig 1936).
