Duits theoloog (Eisleben 20 Apr. 1494-Berlijn 22Sept. 1566),eigenlijk Schneider, ook wel van Eisleben, magister Islebius genoemd, studeerde te Leipzig en Wittenberg, koos de partij van Luther en Melanchthon. Te Eisleben, waar hij van 1526-1536 predikte, gaf hij een school-orde; hij woonde verschillende rijksdagen (Spiers 1529, Augsburg 1530, Regensburg 1541 e.a.) bij.
In dogmatische twisten (antinomisme) gewikkeld, nam hij in 1536 zijn ontslag uit Eisleben en keerde naar Wittenberg terug. Vooral Luther was met hem ingenomen, tot Agricola te zeer van zijn inzicht, zoals zich dat meer en meer ontwikkelde, afweek. Hij kwam in 1540 te Berlijn, werd hofprediker van Joachim II van Brandenburg, generaal-superintendant en visitator. Hij bleef de leer aanhangen, dat de ware boetvaardigheid uit het geloof en niet uit de prediking der wet voortkomt. Niettemin verleende hij zijn medewerking aan de totstandkoming van het Interim 1548, waardoor hij „de meest gehate” theoloog der Duitse Reformatie werd.Hij heeft veel bijgedragen tot ontwikkeling van de Duitse taalkennis, met name door zijn Gemein Deutsche Sprichwörter mit ihrer Auslegung, Eisleben 1528, en latere uitgaven; voorts schreef hij Tragoedia Johannis Hus (1537), bijbelvertalingen en kerkelijke liederen.
PROF. DR J. N. BAKHUIZEN VAN DEN BRINK
Lit. G. Kawerau, Joh. Agricola (Berlin 1887).
