vroegere hoofdstad van het graafschap Mansfeld in de oude Pruisische provincie Saksen, is de plaats, waar Luther geboren werd en gestorven is en ligt op 118-182 m hoogte in de door twee uitlopers van de Harz ingesloten Mansfelder Mulde, aan de spoorweg Halle - Kassel; zij telt (1946) 29095 inw. (1939 23 112 inw.). De stad bezit 6 oude kerken w.o. de Andreaskirche, waar Luther het laatst predikte, en de Peter-Paul-kirche, waar hij werd gedoopt.
In de nabijheid der stad zijn belangrijke kali-, koper- en zilvermijnen. In de kopersmelterijen werken 5000 tot 6000 arbeiders. De slakken der koperovens worden tot stenen verwerkt. Het huis, waar Luther het levenslicht aanschouwde, verbrandde in 1689 grotendeels, doch werd in 1693 weder opgebouwd en tot weeshuis (Lutherschule) ingericht; later een algemene school.Lit : G. Rühlemann, Luthers Geburtshaus bis zum Reformationjubeljahr 1917 (1917).
