(1 mythologie), Amor of Cupido, bij de Grieken de god van de liefde. Te Thespiai in Boeotië werd hij, in de vorm van een fetisj (steen), als de voornaamste godheid gehuldigd.
Daar beschouwde men hem als zoon van Hermes en de chthonische Artemis, zodat hij a.h.w. de god was van de voortbrengende kracht van de aarde. Ook in de Theogonie van Hesiodus en later in het Orphisme (z Orpheus) is hij een van de eerste en machtigste goden, die in de chaos orde schept door de gescheiden elementen te verenigen. Elders wordt hij door dichters en beeldhouwers voorgesteld als zoon en metgezel van Aphrodite, vaak met Himeros en Pothos (wens en verlangen) verbonden of tegenover Anteros geplaatst; zijn vader is dan Ares. Een voorstelling van Eros als het zinnebeeld van het streven naar het ware schone en goede vindt men bij Plato in de dialogen Phaedrus en Symposium. In de Alexandrijnse poëzie is hij nu eens de alles overwinnende, dan de spottende god van de liefde. Daarop berusten ook de verhalen van de lotgevallen van Amor en Psyche in de Metamorphosen van Apuleius.Eros is een van de goden van wie de meeste afbeeldingen in de kunst bekend zijn. Daarbij is het opmerkelijk, dat hij in de oudste tijd geenszins als een zeer jeugdig persoon wordt voorgesteld. De oudste afbeeldingen, waarop hij in menselijke gestalte voorkomt, dateren vermoedelijk uit de eerste helft van de 5de eeuw v. Chr. Daar verschijnt hij als een reeds volwassen of bijna volwassen jongeling. Op de fries van het Parthenon (ca 440 v.Chr.) is hij afgebeeld als een knaap, leunende tegen de knie van zijn moeder, de godin Aphrodite. De beelden van Skopas en Praxiteles stellen hem voor als een wat oudere jongen. In deze tijd verschijnt hij zowel met als zonder vleugels, soms met een fakkel.
Lysippos beeldde Eros af als een flinke jongen, die de boog spant. Als een klein kind treedt Eros eerst op in de Hellenistische tijd en uit die periode en uit de Romeinse, die op de Hellenistische voorstellingen teert, stammen verreweg de meeste afbeeldingen.
De god verschijnt dan als een jonge gevleugelde knaap met een zeer dartel karakter. Veelal worden zulke afbeeldingen gebruikt voor een decoratief (op reliëfs) of anecdotisch doel. Eros of Cupido wordt later gewoonlijk in een dergelijke gestalte gedacht.
Lit.: A. Furtwängler, bij Roscher, Lexikon d. gr. und. röm. Mythol., I 1349-1372; Waser, in: Real. Encycl. d. dass. Altertumswiss. VI, 497-542.
(2 sterrenkunde), een in 1898 ontdekte kleine planeet of asteroïde, welker baan uitzonderlijk dicht langs de aardbaan komt. Behalve enkele zwakke, na 1930 ontdekte kleine planeten, waarvan de banen veel minder goed bekend zijn, kan Eros de aarde dichter naderen dan enige andere bekende planeet. De kortst mogelijke afstand tot de aarde is 22 millioen km, of een zevende van de afstand van de aarde tot de zon. Zorgvuldige afstandsen positie-bepalingen van Eros tijdens een nabije passage vormen een van de beste methoden om de gemiddelde afstand aarde zon, de zgn. astronomische eenheid, zowel als de massa van de maan te bepalen. Eros is een waarschijnlijk tamelijk onregelmatig gevormd „rotsblok” van ongeveer 25 km in doorsnede. Ten gevolge van de rotatie van dit blok wisselt de helderheid. De omwentelingstijd is 5h 15m.
