is het belangrijk achterblijven van de lengtegroei bij het gemiddelde voor ras, geslacht en leeftijd. Deze definitie sluit de dwergvolkeren uit, waarbij de geringe lichaamslengte een raskenmerk is.
Men onderscheidt echte dwerggroei of nanisme (nanosomia, νáννος, nannos = dwerg) van infantilisme (Lat. infans = kind). Bij zuiver infantilisme blijven de lichamelijke, geestelijke en sexuele ontwikkeling staan op het niveau van een kind, terwijl nanisme alleen de lichaamslengte betreft. Deze theoretische onderscheiding geeft soms moeilijkheden, enerzijds omdat er vrijwel geen zuiver infantilisme bestaat, anderzijds omdat bij nanisme de intellectuele of de sexuele ontwikkeling dikwijls toch min of meer is gestoord. Hier zal alleen iets worden vermeld over de voornaamste vormen van nanosomia.Men kent:
1. ongeproportionneerde dwergen en
2. normaal geproportionneerde dwergen.
Tot de eerste groep behoren:
a. de rhachitische dwergen, die klein zijn in hoofdzaak door de verkromming en onvoldoende ontwikkeling der benen (zie rhachitis);
b. de lijders aan achondroplasie, een erfelijke, aangeboren stoornis in de ontwikkeling van de kraakbenige aanleg van het skelet en
c. de cretins(zie cretinisme).
2. Goed geproportionneerde dwergen zijn deels volkomen gezonde, alleen zeer kleine mensen. Reeds bij de geboorte zijn zij bijzonder klein. De oorzaak van deze dwerggroei ligt in de constitutie; zij is erfelijk en berust niet op de ziekte van een bepaald orgaan (primordiale dwerggroei, nanosomia essentialis, pygmeeïsme). In andere gevallen is de groei aanvankelijk normaal, doch zij wordt vroegtijdig vertraagd of komt tot stilstand. Dit kan het gevolg zijn van een onvoldoende werking van de voorkwab der hypophyse, die een groeihormon behoort te vormen; in dergelijke gevallen is de intellectuele ontwikkeling meestal goed, maar de sexuele rijping vertraagd. Deze dwergen zien er oud uit, hun huid is rimpelig. Als bovendien de beharing ontbreekt spreekt men van progeria (γῆϱας, géras = ouderdom). Hypophysehormon kan verbetering brengen.
Dwerggroei kan ook een gevolg zijn van de ziekte van verschillende organen, die de algemene toestand sterk aantasten: ziekten van nieren, hart, alvleesklier, darm enz. Dergelijke toestanden worden soms beschreven als nanisme, tegenwoordig meestal als infantilisme.
DR H. J. VIERSMA
