Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

DAMAST

betekenis & definitie

noemt men een met figuren, veelal bloempatronen, doorweven stof. Oorspronkelijk was het een éénkleurig zijden weefsel met ingeweven bloempatronen.

Het ontleent zijn naam aan Damascus, welke stad reeds tijdens de kruistochten bekend stond om haar fraaie zijden weefsels. Het staat vast, dat China het eerste land was, waar gefigureerde zijden weefsels werden vervaardigd. Hierna volgden India, Perzië en Syrië, waarna deze weefsels ook in Europa bekendheid verkregen. Spoedig werden ook niet uit Damascus afkomstige, rijkelijk gefigureerde zijden weefsels als damast verhandeld, terwijl sedert de 16de eeuw ook uit andere materialen, doch overigens op dezelfde wijze geweven stoffen, als damast voorkomen.De voornaamste, voor de vervaardiging van damast gebruikte grondstoffen zijn tegenwoordig: linnen, katoen en rayon. In Nederland vindt men damastweverij en in Eindhoven en omgeving en in Twente. De figuren komen in het weefsel tot uiting, doordat zij op andere wijze het licht weerkaatsen dan de grond, d.i. het overige deel van de stof; bij een bepaalde lichtval vertonen zij zich als een glanzende figuur op een matte ondergrond. Dit effect wordt bereikt door de toepassing van een dusdanige weefbinding, dat bijv. de grond hoofdzakelijk gevormd wordt door de kettingdraden, terwijl in de figuren uitsluitend de inslagdraden zich aan het weefseloppervlak vertonen.

Een daarvoor geschikte en meest toegepaste binding is de satijn- of atlasbinding: voor de grond kettingsatijn en voor de figuur inslagsatijn. Door de grootte van het patroon en bijgevolg het grote aantal verschillend werkende kettingdraden is men voor het weven van damast aangewezen op de Jacquard- of Verdolmachine. Echt damast wordt vervaardigd met behulp hiervan in combinatie met een schachteninrichting (z weverij).

Wit gebleekt linnen en katoenen damast wordt bij de afwerking gemangeld en gekalanderd; hierdoor wordt het weefsel gladder en glanzender en het effect dus verhoogd. Het wordt gebruikt voor tafellakens en servetten. Het patroon komt natuurlijk nog meer tot uiting door het gebruik van verschillend gekleurde garens. Voor dergelijke damasten komen ook wel andere grondstoffen zoals wol, rayon e.a. in aanmerking.

Ze vinden toepassing als meubelbekleding, matrasovertrek, gordijnen en decoratiestoffen.

H. G. SPIER.