eerste diaken-martelaar, werd met zes andere diakens door de twaalf apostelen aangesteld en was een ijverig verkondiger van het evangelie. Hierom werd hij door een dweepzieke menigte vastgegrepen en gestenigd, terwijl Saulus, de latere Apostel Paulus, de klederen van zijn beulen bewaakte.
Deze herinnerde daaraan na zijn bekering, en noemde Stephanus getuige van Christus (Hand. 22 : 20). Als eerste martelaar van Christus kreeg Stephanus in de liturgie reeds vóór het einde der 4de eeuw een plaats na Christus (op de tweede Kerstdag). In 415 werd zijn stoffelijk overschot te Kaphar Gamala dichtbij Jeruzalem ontdekt, hetgeen aanleiding gaf tot een tweede feestdag: die van de zgn. vinding van de H. Stephanus, 3 Aug.In de kunst wordt hij afgebeeld als diaken, in albe en dalmatiek gekleed. Als martelaar draagt hij een palmtak in de hand. Zijn bijzonder attribuut wordt gevormd door een of meer stenen, die hij in de hand, op een boek, op een slip van zijn gewaad draagt. Vooral in de Italiaanse kunst zijn de voorstellingen van Stephanus zeer talrijk.
Lit.: Alle commentaren op de Handelingen der Apostelen; R. Schumacher, Der Diakon S. (1910); Ch. Mommert, S. Etienne et ses sanctuaires k Jerusalem (Leipzig 1912).
