(Asclepias acida of Sarcostema viminalis) is een plant, uit welker stengels, door middel van zware persstenen, een sap geperst wordt, dat gedurende enige tijd moet gisten en dan een opwekkende en genezende werking op mensen en goden uitoefent. Het wordt vermengd met melk, water, gesmolten boter en meel en in die vorm aan de goden geofferd.
De bereiding zelf is een sacrale plechtigheid, die een onderdeel vormt van het grote Soma-offer. Dit offer is het belangrijkste, dat de Vedische cultus kent en is soms van zeer lange duur.Elke familie- en huisvader liet het jaarlijks eens opdragen. Het duurde dan gewoonlijk vijf dagen. Niet alleen de Soma, maar ook de gereedschappen, waarmede de drank bereid wordt, zijn heilig. Indien de Brahmanen het bij het offer drinken, verkrijgen zij zelf goddelijke krachten. In de Veda is de Soma zowel plant als god.
In de hemel of op een hoge berg bewaakt door Gandharven en demonen, werd de plant van daar door een adelaar geroofd en aan Indra gebracht om hem te bezielen tot zijn machtige krijgsdaden. Om zijn genezende kracht is de Soma ook de koning der planten. De Somaverering en het Soma-offer vinden hun oorsprong in Indogermaanse riten. Vaak wordt hij madhu genoemd, wat nauw samenhangt met de „mede” der Germanen. In de Avesta komt hij voor onder de naam Haoma; dit Haoma-offer wordt tot heden door de Indische Parsis verricht, alhoewel het niet precies bekend is welke plant zij daarvoor gebruiken. In latere tijd (nl. de Brâhmana’s) werd de Soma, wellicht omdat het sap eveneens licht en schijnend was of door een soort literaire assimilatie, omdat in de Veda de maan vergeleken wordt bij een beker Soma, die zich voortdurend vult voor de goden, geïdentificeerd met de maan.
Lit.: W. Caland en V. Henry, L’Agnistoma (Paris 1906-’07).
