Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 05-01-2022

Berg

betekenis & definitie

(1, aardrijkskunde) is in het algemeen elke verheffing van de bodem, die zich door haar hoogte aanmerkelijk van het omliggende terrein onderscheidt. Deze kan dus zowel geïsoleerd uit een vlakte oprijzen, als deel uitmaken van een gebergte, in het laatste geval moet de berg zich boven de gemiddelde kamhoogte verheffen.

Een bodemverheffing van geringe relatieve hoogte wordt een heuvel genoemd. Aan elke berg onderscheidt men de voet, de top en de helling, welke beide verbindt. De oppervlakte, welke een berg bedekt, noemt men de basis. De meeste bergen zijn erosieresten van vroeger samenhangende hoge gebieden (bijv. in de Alpen); daarnaast bestaan bergen, die opgebouwd zijn door vulkanische werking. De vorm der erosiebergen kan zeer verschillend zijn; deze is afhankelijk van de gesteenten, waaruit zij zijn opgebouwd en van de geologische krachten, die de berg gem'odeleerd hebben (ijs, water, wind). Toppen, welke van boven afgeknot en vlak zijn, noemt men tafelbergen.Overzicht der voornaamste bergen (hoogte in m)

Europa:

Mont Blanc 4810

Monte Rosa 4638

Bernina 4055

Grossglockner 3798

Mulhacen (Sierra Nevada) .... 3481

Pico d’Anetou (Pyreneeën) .... 3404

Etna 3274

Olympus 2985

Zugspitze 2963

Gran Sasso d’Italia, Monte Corno (Apennijnen) 2921

Glittertind (Noorwegen) 2481

Pamassos 2459

Idagebergte (Kreta) 2459

Pentedaktylon (Griekenland) . . . 2409

Snehetta (Dovrefjell, Noorwegen) . 2300

Kebnekaisse (Zweden) 2123

Hvannadalshnukur (Ijsland) . . . 2119

Athos 2033

Mont Dore (Auvergne.) 1886

Babia Gora (Beskiden) 1725

Pelion (Griekenland) 1618

Grosser Altvater (Sudeten) .... 1490

Puy-de-Dôme (Auvergne) .... 1465

Hekla (Ijsland) 1447

Ballon de Soultz (Vogezen) . . . 1422

Ben Nevis (Schotland) 1343

Haltia (Finland) 1324

Keilberg (Ertsgebergte) 1244

Vesuvius 1223

Brocken 1142

Snowdon (Wales) 1085

Hymettos (Ymittas) 1027

Monte Lauro (Sicilië) 985

Stromboli 926

Slättaratindur (Faeröer) 882

Kahler Astenberg (Rothaar) ... 841

Cheviot (Engeland) 816

Hohe Acht (Eifel) 746

Köröshegy (Bakonywoud) .... 713

Hohenstaufen 704

Botrange (Hohe Venn) 692

Königstuhl (Odenwald) 566

Gibraltar 425

Azië:

Mount Everest (Himalaja) .... 8880

Dapsang (Karakoroem) 8619

Kantsjindsjinga (Himalaja) .... 8580

Dupleixberg (Tibet) 8000

Tiratsjmir (Hindo-Koesj) .... 7750

Kungur (Pamir) 7665

Ullug-mus-tag (Kwen-Loen) . . . 7360

Gaurisankar (Himalaja) 7143

Demawend (Elburs) 5670

Elbroes (Kaukasus) 5629

Grote Ararat 5211

Kasbek (Kaukasus) 5044

Kljoetsjewkaja Sopka (Kamsjatka). 4920

Kinibaloe (Borneo) 4175

Nitakajama (Formosa) 4145

Alagös (Kaukasus) 4095

Korintji (Sumatra) 3805

Foedjiyama (Japan) 3778

Rindjani (Lombok) 3765

Semeroe (Java) 3676

Dahr el Chodib (Libanon) .... 3068

Lompo Battang (Celebes) .... 3042

Djebel Achdar (Arabië) 3020

Grote Hermon (Antilibanon) . . . 2759

Ermera (Timor) 2620

Pedrotalagalla (Ceylon) 2522

Tsjang pei-tsjan (Mandsjoerije) . . 2440

Adamspiek (Ceylon) 2245

Troodos (Cyprus) 1952

Karmel (Palestina) 552

Afrika:

Kilima-Ndsjaro (O.-Afrika) . . . 6010

Kenia (O.-Afrika) 5240

Roewenzori (Oeganda) 5130

Râs Dajan (Abessinië) 4620

Meroe (Oost-Afrika) 4558

Karissimbi 4500

Fako (Kameroengebergte) .... 4070

Cathkinpiek (Drakengel.ergte) . . 3660

Emi Koessi (Sahara) 3400

Piton de Neiges (Réunion) .... 3069

Pico Volcano (Kaapverd. eilanden) 2980

Brandberg (Z.W.-Afrika) .... 2610

Tafelberg (Z.-Afrika) 1082

Noord- en Middel-Amerika:

Mount MacKinley (Alaska) . . . 6241

Mount Logan (Canada) .... 5955

Piek van Orizaba (Mexico) . . . 5650

Popocatepetl (Mexico) 5440

Mount Whitney (Califomië) . . . 4420

Bianca Peak (Colorado) 4389

Peak Wilson (Colorado) 4352

Mount Evans (Colorado) .... 4350

Mount Columbia (Canada) . . . 4328

Tajamulco (Guatemala) 4210

Mount Cook (Canada) 4192

Mount Lyell (Californië) 3990

Fuego (Guatemala) 3830

Chiriqui (Panama) 3650

San Bernardino (Califomië) . . . 3240

Monte Tina (Haïti) 3140

Pico de Tarquino (Cuba) .... 2560

Victoria Peak (Vancouver) .... 2280

Mitchellberg (Alleghanies) .... 2044

Mont Pelé (Martinique) . . '. . . 1350

Zuid-Amerika:

Aconcagua (Argentinië) 7040

Tubungato (Argentinië) 7040

Illimani (Bolivia) 6860

Nevado de Huascan (Peru) .... 6763

Coropuna (Peru) 6615

Chimborasso (Ecuador) 6310

Nevado de Cuzco (Peru) 6153

Nevado de Cachi (Argentinië) . . 6000

Tolima (Columbia) 5620

Tinguirica (Chili) 5400

Maipo (Argentinië) 5336

Nevado de Cocui (Columbia) . . . 5080

Pic Concha (Venezuela) 4700

Itatiaya (Brazilië) 2987

Monte Darwin (Vuurland) . . . . 2130

Australië en Oceanië:

Carstensztop (Nieuw Guinee) . . . 5000

Wilhelminatop (Nieuw Guinee) . . 4750

Mauna Kea (Hawaii) 4214

Mauna Loa (Hawaiï) 4170

Victoriaberg (Nieuw Guinee) . . . 4000

Mount Cook (Nieuw Zeeland) . . 3768

Arfak (Nieuw Guinee) 2902

Lammasberg (Nieuw Salomon eil.) 2440

Mount Kosciusco (Australië) . . . 2206

Tongariro (Nieuw-Zeeland) . . . 1891

Humboldttop (Nieuw-Caledonië) . 1634

Mount Vua-ni-Vatu (Fidsji-eil.) . 1290

Ponape (Carolinen) 900

Poollanden:

Erebus (Victorialand) 4055

Petermanntop (Groenland) .... 3800

Mont Forel (Groenland) 3440

Terror (Victorialand) 3275

Berenberg (Jan Mayen) 2545

Mount Ross (Kerguelen) 1990

Newtontop (Spitsbergen) 1730

Mount Grant (Grantland) .... 1493

(2, in godsdienstige verering). Bergen worden in zeer vele religies voor heilig gehouden. Verschillende aanleidingen daartoe kunnen bestaan, zoals een bijzondere vorm, vulkanisch karakter enz. De diepste grond moeten wij vermoedelijk daarin zoeken, dat de bergen een wereld op zichzelf vormen, vaak onbetreden door ’s mensen voet, ver verwijderd van het gewone leven, hoog verheven boven de woningen der mensen; groots en vol majesteit. In de Oudheid verbindt men gaarne het ontstaan der wereld met een berg: volgens de Egyptenaren bijv. heeft op een berg, de zgn. oerheuvel, de schepping plaats gevonden. In het algemeen zijn bergen de plaatsen, waar Macht woont.

Wanneer de religie een geloof in góden insluit, denkt men zich hun verblijfplaats gaarne op een hoge berg. De Olympus is daarvan wel het bekendste voorbeeld, maar ook de Semietische Oudheid kent vele godenbergen. In Babylonië heetten zelfs de tempels, die de bergen als godenwoningen opvolgden, nog altijd godenbergen”.