Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 17-10-2024

ROSENZWEIG, franz

betekenis & definitie

een van de belangrijkste Joodse denkers van de laatste eeuw (Kassel 25 Dec. 1886 - Frankfort 10 Dec. 1929), studeerde medicijnen en vervolgens geschiedenis en filosofie en diende in Wereldoorlog I in het Duitse leger. Hij kwam uit een geassimileerd Joods gezin maar vooral tijdens de oorlog voltrok zich een verandering: hij kreeg grote belangstelling voor het Jodendom en bouwde een nieuwe filosofie op, zoals uit zijn hoofdwerk: Stern der Erlösung (voltooid 1919) blijkt, waarin hij stelling neemt tegen het Duitse idealisme van zijn dagen; tegenover het rationalisme van zijn leraar Hermann Cohen en het mysticisme van zijn medewerker Martin Buber ontwikkelt hij een „nieuw denken” dat een sterk existentieel karakter draagt.

Hierdoor vond Rosenzweig, wiens denken op zichzelf vrijzinnig was, de weg tot de orthodoxie door zijn nadruk op het handelen van de Joodse mens en de eis om opnieuw te leren en de bronnen te bestuderen. Deze gedachte vond bij de jeugd grote weerklank en Rosenzweig kon zelf leiding aan dit werk geven door de oprichting van het Freie jüdische Lehrhaus te Frankfort. Behalve door zijn hoofdwerk en zijn essays kreeg hij bekendheid door zijn vertalingen.In 1922 begon hij aan de vertaling van Jehuda Halevi’s gedichten, in 1924 aan de Bijbelvertaling te zamen met Martin Buber. Zijn originele, belangwekkende studies over deze vertaling zijn later gebundeld. Sinds 1922 leed hij vreselijk aan amyotrophische lateraalsclerose, waardoor hij spoedig schrijven noch spreken kon. Desondanks bleef hij voortwerken tot zijn dood.

Bibl.: Hegel und der Staat (1920); Der Stern der Erlösung (1921); Die Schrift u. Luther (1926); Zweistromland (1926); (met Buber) Die Schrift und ihre Verdeutschung (1936); Briefe (1935).

Lit.: K. H. Miskotte, Het Wezen der Joodsche religie (Amsterdam 1932), p. 278-370; N. Rothenstreich, Hamahshawah hayehudith ba-eth hahadasha, II, p. 193-252 (Tel-Aviv 5710); Else Freund, Die Existenzphilosophie F. R., diss. Breslau (1933); In Memoriam-Heft, Der Morgen V.

< >