(Calagurris, Spanje, ca 35 - ca 96 n. Chr.), Romeins redenaar en auteur van een leerboek over de redenaarskunst, de Institutio oratoria, werd in 68 door de toenmalige proconsul van Spanje Tarraconensis, de latere keizer Galba, naar Rome meegenomen, waar hij 20 jaar lang als eerste door de staat bezoldigde leraar in de rhetorica werkzaam was en tevens als pleitbezorger optrad.
Daarna werd hij door keizer Domitianus belast met de opvoeding van twee kleinzoons zijner zuster, die tot troonopvolgers bestemd waren. Vrienden wekten hem op zijn ervaringen te boek te stellen.Aan hun verzoek heeft hij voldaan door het schrijven van een voortreffelijk leerboek in 12 rollen, dat de vorming van de redenaar van kindsbeen af en een stelselmatige behandeling der onderdelen van de welsprekendheid omvat. Tegenover de smaak van zijn tijd stelde hij de Ciceroniaanse stijl, welke hij ook zelf navolgt, als ideaal voor de rhetor. Het 10de boek bezit een bijzondere bekoring, doordat het, de Griekse en Romeinse schrijvers besprekend, waarvan de student veel leren kan, een kort overzicht der letterkunde met fijne oordelen over de auteurs geworden is. De Institutio van Quintilianus werd vooral door de humanisten, nadat Poggio haar aan het licht gebracht had, buitengewoon gehuldigd; tot ver in de 18de eeuw werd zij op de scholen gebruikt, zij het ook in een excerpt. Verloren is zijn geschrift over het verval der welsprekendheid. De op naam van Quintilianus staande Declamationes zijn onecht.
Bibl.: uitg. d. F. Meister, 2 dln ( 1886-87) ; R. Radermacher, 2 dln (1907-35), m. Fr. vert. d. H.
Borneque (Paris 1933-34), m. Eng. vert. d. H. E. Butler (1921-22, Loeb Class. Libr.).
Commentaar 1ste boek d. F. H. Colson (1924), 10de boek d. W. Peterson (1891), 12de boek d.
A. Beltrami (1910); Instit. Orat. Lib. XII ed. R.
G. Austin (vert, en comm.) (1948).
Lit.: C. Pilz, Q. (1863); J. Cousin, Etudes sur Q. (Paris 1936); P. Lehmann, Die Inst. or. im Mittelalter, in: Philologus (1934).
