Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

Guillaume BUDÉ

betekenis & definitie

ook Budaeus genoemd, groot Frans humanistisch geleerde (Parijs 1467 23 Aug. 1540), bestudeerde te Parijs en te Orléans de klassieken en de Griekse taal. Ten tijde van Lodewijk XII werd hij met een zending naar Rome belast.

Frans I stichtte, op aandringen van Budé, het Collège de France en de bibliotheek te Fontainebleau. Ook hield deze geleerde de koning terug van het bekrachtigen van een besluit der Sorbonne in 1533, waardoor de boekdrukkunst in Frankrijk verboden zou worden. Hij is de grootste Franse kenner van het Grieks geweest in zijn tijd. In zijn belangrijke werken over het Romeinse recht, Annotationes in Pandectas (1508), geïnspireerd door Valla’s Elegantiae en in zijn werk De Asse(1515) toont hij niet alleen oog voor filologische en grammaticale kwesties, maar tevens voor de ontwikkeling der rechtsinstellingen; ze bevatten waardevolle uitweidingen over sociale en economische vragen, buitenlandse politiek en de noodzakelijkheid van een hervorming der Kerk. Budé werd verdacht van Calvinistische neigingen. Zijn weduwe ging in Genève openlijk over tot de Hervorming en haar zonen bevorderden deze in Frankrijk. Na de Bloedbruiloft moest de familie vluchten; een deel er van ging in Zwitserland wonen, een ander deel vestigde zich onder de naam Budde in Pommeren.

Bibl.: De asse et partibus ejus (Venetiae 1522); Commentarii linguae graecae (1548); zijn gezamenlijke werken zijn te Bazel in 4 dln verschenen.

Lit.: L. Delaruelle, Etudes sur l’humanisme français, Guill. B. Les origines, les débuts, les idées maîtresses (Paris 1907) ; Idem Répertoire anal, et chronol. de la corresp. de Guill.

B. (Toulouse 1907); Ti lie y, Dawn of the French Renaissance (1918) ; J. Plattard, Guill. B. et les origines de l’humanisme franç. (Paris 1923).

< >