is de ambtenaar, die de Raad, B. en W., de burgemeester en de commissies van de Raad behulpzaam is in alles, wat het hun opgedragen bestuur aangaat (art. 108 NEDERLANDSE Gemeentewet). Door hem worden alle stukken, die van de Raad en van B. en W. uitgaan, mede ondertekend (art. iog).
Hij wordt benoemd door de Raad, die als regel een aanbeveling van twee personen, in te dienen door B. en W., ontvangt (art. 102). Zijn instructie wordt door de Raad vastgesteld en aan Ged. Staten meegedeeld (art. 110)In de door de Kroon aangewezen gemeenten van 5000 zielen of daarbeneden wordt de bediening van secretaris door de burgemeester bekleed. In een groep kleine, aan elkaar grenzende gemeenten kan dezelfde persoon van meer dan één gemeentesecretaris zijn, mits geen der gemeenten een grotere bevolking dan 5000 zielen heeft en de gezamenlijke bevolking der gemeenten niet groter is dan 10 000 zielen. De Kroon kan ook gemeenten van 5000 zielen of daarbeneden aanwijzen, waar de secretaris tevens ontvanger zal zijn. In andere gemeenten zijn de functies van secretaris en ontvanger onverenigbaar.
In BELGIË is de secretaris de eerste ambtenaar van de gemeente. Hij is in het bijzonder belast met het opmaken van de processen-verbaal en het overschrijven van al de beraadslagingen (art. 112 G.W.). Hij is verplicht zich te gedragen naar de onderrichtingen die hem worden gegeven door de Raad, door het college of door de burgemeester (art. 113 G.W.). De secretaris wordt benoemd, geschorst of ontslagen door de gemeenteraad.
De benoeming de schorsing of het ontslag moeten door de Provinciale Deputatie goedgekeurd worden. Wordt de goedkeuring van de benoeming tweemaal geweigerd, dan benoemt de Raad vrij de secretaris mits de keus niet valt op een van de twee door de Deputatie afgewezen candidaten (art. 109 G.W.). Wanneer in een gemeente met duizend zielen of minder de plaats van secretaris openvalt, kan de gouverneur der provincie de gemeenteraad voorschrijven de titularis van het ambt te kiezen onder de secretarissen van de naburige gemeenten, welker bevolkingscijfer voornoemd getal niet overschrijdt (art. 109 bis G.W.). De jaarwedde van de gemeentesecretarissen is bij de wet bepaald.
