Frans humanist en boekdrukker (Orleans 3 Aug. 1509-Parijs 3 Aug. 1546), studeerde te Padua en was korte tijd secretaris van het Franse gezantschap te Venetië. Te Toulouse wijdde hij zich aan de studie, maar zijn scherpe pen bracht hem in 1533 in de gevangenis.
Te Lyon verschenen zijn aan koning Frans I opgedragen Commentariorum lingrne latinae tomiduo (15361538). Ter beloning kreeg hij een tienjarig drukprivilege voor alle werken, die hij zou uitgeven of zelf schrijven. In 1538 opende hij zijn drukkerij, die tot 1544 talrijke werken deed verschijnen, o.a. de Œuvres van Clément Marot (1538). Beschuldigd van ketterij, werd hij in 1542 weer gevangen gezet, doch liep vrij met een verbod tegen 13 door hem uitgegeven werken. Zijn Le second Enfer (1544) bracht hem weer in de gevangenis. Daarna verbannen naar Piémont, schreef hij tegen de justitie zijn satire L'enfer. Terug in Frankrijk werd hij opnieuw gevangen genomen en ten slotte als ketter opgehangen en verbrand op de Place Maubert te Parijs, waar thans zijn standbeeld staat.Dolet hoort tot de groep der humanisten die de wijsheid van de Oudheid verenigbaar achten, althans gedeeltelijk, met de waarheden van het Christendom. Daarom schreef hij zijn Cato christianus (1538). Hij is een voorstander van het lezen van de Bijbel in de volkstaal, dus in het Frans.
Bibl.: Vertalingen van Cicero: Les Questions Tusculanes, livres I—III (1543, 6 maal herdrukt in de 16de eeuw) ; Les Epîtres familières (1541, 28 maal herdrukt in de 16de eeuw); van Plato twee dialogen Axiochus en Hipparque, verschenen in Le second Enfer (1544).
Lit.: O. Galtier, Est. D., Vie, Œuvres, Caractère, Croyances (1908); H. Jacoubet, Les dix années d’amitié de D. et Boyssoné, in: Rev. du XVIe siècle (1925); M. Chassaigne, E. D.
Portrait et documents inédits (1930) ; John C. Dawson, Toulouse in the renaissance; the Floral games; university and student life; Et. D. (1532-34)* Pt* 1 (New York 1921).
