Frans jurist en schrijver (Sarlat 1 Sept. 1530 - Bordeaux 18 Aug. 1563), groot vriend van Montaigne — die in zijn Essais 29 Franse sonnetten van La Boétie publiceerde —, is vooral bekend door zijn Discours sur la servitude volontaire, ook wel genoemd Ie Contr’un, geschreven waarschijnlijk tussen 1546 en 1548, kort na 1550 misschien nog gewijzigd en pas na zijn dood gepubliceerd, toen tijdens de godsdienstoorlogen de Protestanten er een steun in vonden voor hun aanvallen op het absolute koningschap. Het ontwikkelt de stelling van de volkssouvereiniteit, die al wortelt in de Oudheid (teksten van Plutarchus, Herodotus, Tacitus).
Men heeft wel getracht in dit geschrift een 16de-eeuwse inspiratie te vinden, maar algemeen wordt het toch beschouwd als een jeugdwerk, waarvan de schrijver toen nog sterk onder de invloed van de geschriften der Ouden stond. Men heeft het ook aan Montaigne willen toeschrijven, maar deze mening heeft weinig ingang gevonden. Ook schijnt van La Boétie te zijn de in 1917 door Paul Bonnefon in de Bibl. Méjanes te Aix ontdekte Mémoire sur l’édit de janvier 156s, waarover Montaigne spreekt (Essais, I, XXVIII). La Boétie schreef, zoals vele humanisten, Latijnse verzen en vertaalde o.a. Xenophon.DR G. G. ELLERBROEK
Bibl.: Discours sur la servitude volontaire (Ie Contr’un) (1576) ; Œuvres gep. door Montaigne (niet Ie Contr’un) ; ed. P. Bonnefon (1892); Mémoire sur l’édit de janvier, gepubl. door P. Bonnefon in de Rev. d’hist. litt. de la France (1917). Le Contr’un is herdr. Paris 1922; met de Mémoire door P. Bonnefon (ook 1922) ; met brieven en fragm. uit de Essais door Ch. Charrier (1924).
Lit.: L. Feugère, Et. de la B., études sur sa vie et ses œuvres (1845); J. F. Payen, Notice bio-bibliogr. sur La B. (1853); Prévost-Paradol, Les moralistes français (1865); F. Combes, Essai sur les idées politiques de Montaigne et de la B. (Bordeaux, 1882) ; P. Bonnefon, M. et ses amis (1892; 2 dln) ; P. Stapfer, La famille et les amis de M. (1896) ; J. Barrère, L’humanisme et la politique dans le Discours... (1923; belangrijk voor de grondgedachten); M. Schmidt, Et. de la B.’s Discours... u.s. Beziehungen z. d. staatspolit. Schriften des 16. Jahrh. in Frankreich (Marburg 1934).
