ook bekend onder de naam van Dionysius de Rechtvaardige (Lissabon 9 Oct. 1261 - 1325), koning van Portugal (1279-1325), was een zoon van Alfonsus III en Beatrix van Aragon. Hij kwam aan de regering toen Portugal zeer door innerlijke strijd verdeeld was, maar wist vrij spoedig door een krachtig bewind de rust te herstellen.
Het door de paus uitgesproken interdict werd opgeheven door een concordaat met Nicolaas IV (1289); ondanks dit zette hij ook hier de koninklijke wil door en voerde met succes strijd tegen de immuniteiten en de afzonderlijke geestelijke rechtspraak. Bij de opheffing der Orde van de Tempelieren gaf hij haar grote bezittingen aan de nieuw gestichte Christusorde. Bovendien verbeterde hij de rechtspraak, bevorderde land- en mijnbouw, wetenschap en kunst en verleende privileges aan de steden. In 1290 stichtte hij de universiteit te Lissabon, die hij in 1307 naar Coimbra overbracht. Evenals Alfonsus X van Castilië, zijn grootvader, beschermde hij de dichtkunst; onder de Portugese minnedichters van zijn tijd neemt hij een eerste plaats in. Van hem zijn 138 liederen bewaard en te vinden in de Cancioneiro da Vaticana en in de Cancioneiro Colocci-Brancuti. Vermoedelijk heeft een Cancioneiro de dom Dinis bestaan.
