(gemeenschap met de leken) is een uitdrukking uit het R.K. oud-kerkelijk recht waardoor het toebehoren tot de lekenstand aangegeven werd en waarvoor de nieuwe Codex Iuris Canonici de uitdrukking status laicalis gebruikt. In het vroegste kerkelijk recht reeds werd de „reductio ad communionem laicalem” wegens zekere misdrijven tegen de geestelijken uitgesproken.
Ook door de Codex Iuris Canonici wordt de „reductio ad statum laicalem” geregeld. Geestelijken die hogere wijdingen ontvangen hebben kunnen tot de lekenstand teruggebracht worden door een rescript van de H. Stoel (uiterst zeldzaam voor priesters) en door de straf van degradatie; zij kunnen eveneens tot de lekenstaat teruggebracht worden door de uitspraak van een kerkelijke rechtbank, nadat bewezen is dat de wijding onder invloed van ernstige vrees werd ontvangen en dat daarin ook later, na het ophouden van de vrees, niet werd toegestemd, zelfs niet stilzwijgend door het uitoefenen van de wijdingsmacht. Geestelijken met lagere wijdingen kunnen tot de lekenstand teruggebracht worden door het recht zelf in de gevallen door de wet voorzien, en door een decreet van de plaatselijke Ordinaris; zij kunnen ook uit vrije wil tot de lekenstand terugkeren.
De „reductio ad statum laicalem” heeft tot gevolg dat de geestelijke beroofd wordt van zijn ambt en tevens van de rechten en voorrechten die de geestelijke stand eigen zijn. Dit beduidt geenszins dat daardoor de geestelijke het merkteken en de macht hem door de wijding verleend zou verliezen, dat bijv. een priester zou ophouden priester te zijn; volgens de katholieke theologie immers is het merkteken door de wijding verleend eeuwig. Wel mogen de bevoegdheden door de wijding verleend in zulk geval niet meer worden uitgeoefend.PROF. DR MAG. W. ONCLIN
Lit.: Codex Iur. Can., cc. 211-214, 2305.
