een stad van (1946) 250 188 inw., is gelegen in de vrijstaat Saksen op een hoogte van 300 m aan de voet van het Ertsgebergte. Chemnitz bestaat uit een oude binnenstad, gelegen aan de rechteroever van de gelijknamige rivier, en uit de nieuwere wijken Schlosschemnitz, Kasberg, Sonnenberg en Gablenz.
De oude binnenstad, door een ringstraat omgeven, was oorspronkelijk een Sorbische nederzetting, dankt haar ontstaan aan een door keizer Lotharius in 1136 gesticht Benedictijnerklooster. In 1143 kreeg de nederzetting, destijds Kaminizi geheten, marktrecht, werd in 1290 Rijksstad en kwam in het begin van de 14de eeuw aan de Wettiners. Reeds in het midden van die eeuw was het een centrum van de linnenblekerij; in de tweede helft van de 17de eeuw werd er de katoenweverij ingevoerd. Door de Dertigjarige Oorlog was de bloei der stad geheel vernietigd; zij brandde in 1632 en 1634 bijna geheel af.
Eerst in het begin van de 18de eeuw nam de industrie haar hoge vlucht en daarmede begon de bloei der stad. In de binnenstad liggen de 15de-eeuwse, Gothische Jacobikerk en het stadhuis waarvan het oudste deel uit de 15de eeuw stamt, en het overige deel in 1911 voltooid werd. In het N.W. van de stad het bovengenoemde Benedictijnerklooster, na de invoering van de Reformatie in 1539 hertogelijk slot; de slotkerk werd van 1514-1524 in Laatgothische stijl hernieuwd.Het tegenwoordige Chemnitz is een belangrijk spoorwegknooppunt, doch in de eerste plaats een industriestad. Hoofdzaak was voor Wereldoorlog II de textielindustrie (katoenweverij en -drukkerij, kousenfabricage), daarnaast fabricage van textielmachines en andere metaalindustrie (locomotieven, motoren); verder bierbrouwerij.
Lit.: W. Zöllner, Gesch. der Fabrik.- u. Handelsstadt Ch. (2de dr. 1892).
