Romeins keizer (10 Juli 138 - 7 Mrt 161 n. Chr.; geb. 19 Sept. 86 n.
Chr.) met de volle naam Titus Aelius Hadrianus Antoninus Augustus Pius, was een zoon van Titus Aurelius Fulvus. Na de gewone staatsbetrekkingen (quaestor, praetor, consul) proconsul van Asia, werd hij lid van Hadrianus’ Staatsraad en door dezen op 25 Febr. 138 geadopteerd, op voorwaarde dat hij zelf Marcus Annius Verus (den lateren Marcus Aurelius) en L. Aelius Verus als zoons zou aannemen. Zo volgde hij op 10 Juli 138 Hadrianus als keizer op. Wegens zijn trouw tegenover Hadrianus werd hij Pius genoemd. Hij was gehuwd met Faustina, na haar dood tot godin verheven.Oorlogen voerde hij zelf niet, zijn generaals weinige: in Brittannië, Mauretanië, Dacië, Germanië. Een dreigende oorlog met de Parthen wist hij nog te verhoeden, een opstand der Joden te onderdrukken. Aan de provincies schonk hij verlichting der belastingen, bij rampen (aardbevingen, branden), kwam hij hen uit eigen middelen te hulp en wist ook de ambtenaren tot billijkheid te dwingen. Hij voltooide het Mausoleum van Hadrianus, liet een muur bouwen in Schotland en stichtte vele tempels. Ondanks zijn mildheid maakte hij door goed beheer de staatskas groot. In het gehele rijk heersten grote welvaart en dankbaarheid jegens den keizer, die uitmuntte door rechtvaardigheid, zachtmoedigheid, soberheid en wijze vroomheid. Zijn nagedachtenis werd ook door zijn opvolgers in hoge mate geëerd.
Lit.: G. Lacour-Gayet, Antonin le Pieux et son temps (1888); E. E. Bryant, The reign of Antoninus Pius (Cambridge 1895); W. Hüttl, Antoninus Pius, I (Prag 1936) II (1933).
