eigenlijk Andreas Hosemann, Luthers hervormer (Gunzenhausen, bij Neurenberg, 19 Dec. 1498 - Koningsbergen 17 Oct. 1552), werd in 1520 prediker aan St Laurens te Neurenberg, ging tot de Hervorming over en reformeerde zijn stad; hij maakte de godsdienstgesprekken te Marburg, de rijksdag te Augsburg, later Hagenau en Worms mede maar week voor het Interim* uit naar Koningsbergen, waar hertog Albrecht van Pruisen hem in dienst nam. De Lutheranen stonden tegen hem op, toen hij in zijn oratie over de rechtvaardiging bij zijn intrede als hoogleraar te Koningsbergen de heilszekerheid bleek te doen rusten op de gerechtigheid in de gerechtvaardigde mens in plaats van op de vergeving alleen (Osiandrische strijd).
Vooral Chemnitz* viel hem aan en tot zijn dood vond hij geen rust meer. Osiander heeft bij Copernicus*’ beroemde boek De revolutionibus orbium coelestium (Neurenberg 1543) een verzwakkende inleiding geschreven, waardoor dit werk bij de Evangelischen ingang heeft gevonden.Bibl.: Evangeliënharmonie (1537); Bekenntniss von dem einigen Mittler Jesus Christus und Rechtfertigung des Glaubens (1551).
Lit.: E. Hirsch, Die Theologie des A. O. (1919); H. von Schubert, Lazarus Spengler und die Reformation in Nürnberg (1934).
