Gepubliceerd op 02-09-2018

Geel

betekenis & definitie

1. GEEL, v. (-en), (samentrekking van gedel) (in Limburg) een werpnet waarmede men in rivieren of binnenwaters vischt.

2. GEEL, bn. (geler, -st), met de heldere, lichte , kleur, die in het zonnespectrum tusschen oranje en groen in ligt: een gele kanarievogel enz.; eene gele bloem; gele tanden, handschoenen; boter, zoo geel als goud; zoo geel als saffraan; zijn vel is zoo geel als een citroen;
— (spr.) het (alles) wordt iem. groen en geel, of wel, geel en groen voor de oogen (het gezicht), alles draait hem voor de oogen, als gevolg van overmatige gezichtsinspanning, of wel, van eene plotselinge duizeligheid, bedwelming enz.;
— (van het hoofdhaar) goudgeel, geelblond;
— hij ziet geel van nijd; zij ziet er uit als de gele nijd (naar de volksmeening kenmerkt zich het aangezicht van nijdige of kwaadaardige menschen door eene gele kleur, tengevolge van de werking der gal);
— de gele stam, het Mongoolsche menschenras;
— het ele gevaar, het Mongoolsche ras wanneer dat tot ontwikkeling en bewustzijn van zijne kracht komt; (ook) de Japansche politiek;
— de gele pers, ( Amerika) die couranten welke jacht maken op sensationeele berichten en opzienbarende nieuwtjes betreffende bekende personen; (ook) chauvinistische pers;
— de gele koorts, zie KOORTS;
— (ook van oude verkleurde voorwerpen en stoffen) het papier was geel geworden en de inkt verbleekt;
— de gele bladeren (het gele gebladerte), de oude bladeren die vóór het afvallen die kleur hebben aangenomen.
3. GEEL, o. de gele kleur het geel is eene der kleuren van het door een prisma ontlede zonlicht; geel en blauw geven samen groen;
— gele kleederen zich in het geel kleeden; het geel kleedt die dame bijzonder goed;
— er is geen gek zoo eel, of hij draagt groen of geel (verbastering van het oude en echte er is geen gek no (noch) eel enz.), (eigenl.) eene satire op lieden van adel die het spreekwoord met hofnarren gelijkstelt, om de groene en gele kleederen die beiden oudtijds plachten te dragen;
— de gele kleur- of verfstof: een pot met helder geel; dat is prachtig geel;
— Indisch geel, eene uit Indië aangevoerde gele verfstof, eene gele stof;
— chemisch geel, eene verbinding van chloorlood met lood, met eene veranderlijke hoeveelheid loodoxyde, meer gewoonlijk mineraalgeel geheeten;
— het geel van een ei, de dooier.