Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 18-10-2023

Wilhelm WEITLING

betekenis & definitie

(Christian), Duits communistisch agitator (Maagdenburg 5 Oct. 1808 - New York 25 Jan. 1871), doorkruiste sinds 1828 als kleermakersgezel Duitsland, Oostenrijk en Frankrijk en werd leider van de te Parijs in 1836 opgerichte geheime „Bund der Gerechten” (Verbond van rechtvaardigen). Voor deze bond schreef hij in 1838 een manifest, waarin hij een utopistischsocialistisch maatschappelijk systeem ontwikkelt, gebaseerd op gemeenschappelijke eigendom, een mengsel van religieuze en rationalistische elementen van Franse en Duitse herkomst.

Hij was in die tijd de belangrijkste Duitse proletarische leider en verplaatste in 1841 zijn agitatie naar Zwitserland, waar hij 1843-’44 gevangen zat. In 1847 kwam het tot een breuk met Marx, die de aanhangers van Weiding uit de „Kommunistenbund” stootte. Geëmigreerd naar de V.S. verbleef hij tijdens de revolutiejaren 1848/49 in Duitsland, doch bleek toen zijn invloed verloren te hebben. Door zijn orgaan Die Republik der Arbeiter (New York I850-’55) had hij nog een tijdlang invloed in de V.S.Bibl.: Die Menschheit wie sie ist und wie sie sein sollte (Paris 1838, 2de dr. Bern 1845); Garantien der Harmonie und Freiheit (Vivis 1842, herdr. m. biogr. d. F. Mehring, 1908).

Lit.: G. Wittke, The Utopian Communist: a Biography of W. W. (Baton Rouge, Louisiana, 1950), met lit.opg.

< >