is de vereniging van de gelovige met God. Dat kan betekenen de voor de wereld niet zichtbare, maar in de kring der gelovigen daadwerkelijke band tussen God (resp.
Christus) en zijn Kerk; aldus wordt de term wel in de R.K. theologie gebruikt, en ook in sommige Reformatorische opvattingen kan in die zin van unio mystica gesproken worden; zo wanneer voor Calvijn bij het H. Avondmaal, gemeenschapssacrament bij uitstek, de ziel met Christus verenigd wordt. Meestal echter betreft het een voorstelling uit een religiositeit welker kern in de persoonlijke geloofservaring ligt; met name in de mystiek. De voorstelling kan meer of minder intens zijn; ieder gebed veronderstelt een gemeenschap van God en mens, en drukt impliciet of expliciet deze vereniging uit; maar wanneer de uitdrukking te intens wordt, de hymnische toon der vroomheid zich objectiveert tot weergave van de geloofswaarheid in dogmatische vorm of wanneer om andere reden het bestek van het kerkelijk dogma wordt aangetast (met name ter zake van de transcendentie Gods en de creatuurlijkheid van de mens), wordt de unio mystica een bedreiging voor de Kerk; immers, de vereniging (unio) wordt tot vereenzelviging (identiteit): de ziel overschrijdt de grens van haar creatuurlijk bestaan en gaat op in God. Dan loopt de voorstelling der unio mystica op pantheïsme uit. Het is vooral de mystiek van neoplatonische overgang, die tot een dergelijke ontwikkeling kan leiden. De voorstelling is op zichzelf niet specifiek-Christelijk; zij is meer gebonden aan een bepaald gemoedsbestaan dan aan een bepaalde leer (z ook mystiek). .PROF. DR C. W. MÖNNICH.
