of Ugocon da Laodho, Lombardijs dichter, is lang gehouden voor de vroegste dichter van Italië; men identificeerde hem met Uguenzonus Brina, consul van Lodi in 1167. Maar hij behoort thuis in de 1ste helft der 13de eeuw en was óf uit Lodi, óf uit Cremona.
Verdere feiten omtrent zijn leven zijn niet met zekerheid bekend. Hij prijkt als auteur op een zich in de Staatsbibliotheek te Berlijn bevindend manuscript (cod. Hamilton 390) van twee lange gedichten, één in 11- en het ander in 9-voetige verzen, samen bekend als Libro, doch in feite twee afzonderlijke werken vormend, hoewel hij in beide één thema behandelt: treurnis over deze verdorven wereld en aansporing de Hel te mijden en zich het eeuwig leven waardig te maken. Dit Libro (in 1884 door A. Tobler gepubliceerd) heeft grote invloed gehad op de vorming van een Noorditaliaanse „koinê” die mede als basis zou dienen voor het latere Italiaans; reeds in 1264 was het bijv. over heel Toscane in Toscaans idioom verbreid. Zowel Gherardo Patecchio als Pietro da Barsegapè hebben er aan ontleend, de tweede er zelfs verzen uit overgenomen in zijn Sermoni.
DR MR H. VAN DEN BERGH
Bibl.: uitg. d. Tobler in Abhandl. d. Preuss. Ak. d. Wiss., 1884, pp. 45-142 (houdt de 2 gedichten voor één geheel; anders V. De Bartholomaeis in: Bonvesin da Riva, Roma 1901; gelijk Tobler ook Biadene in: Bonvesin, Pisa 1902; vgl. Bertoni in: Rendiconti d. R. Acc. dei Lincei, 1913, pp. 607-83); tekst ook bij Monaci, Crestomazia dei primi secoli (Città di Castello 1912); deels bij L. Piccioni, Da Prudenzio a Dante (Torino 1916). G. Lazzeri, Stor. d. lett. ital. del De Sanctis (Milano 1940, p. 180), W. v. Wartburg, Raccolta di testi antichi ital. (Bern 1946), C. Dionisotti and C. Grayson, Early Ital. Texts (Oxford 1949).
Lit. (persoon en werk, met vele open vragen): Ezio Levi, U. d. L. e i primordi d. poesia ital. (Firenze 1928), pp. 105 sqq.
