(eigenlijk Roelof Huisman) (Baflo 23 Aug. 1443 - Heidelberg 27 Oct. 1485), geleerde van Europese vermaardheid, een der voornaamste vertegenwoordigers van het Bijbels Humanisme. Zijn eerste onderricht ontving hij aan de St.
Maartenschool te Groningen, waarna hij aan buitenlandse universiteiten ging studeren: eerst te Erfurt, waar hij 1 Mei 1456 werd ingeschreven, daarna te Keulen (vermoedelijk in 1462) en vervolgens te Leuven. Hier behaalde hij in 1465 met grote lof de graad van magister artium. In 1469 ging hij voor het eerst naar Italië en bezocht daar Pavia; na in 1470 gerepatrieerd te zijn, keerde hij naar Pavia terug. In 1474 vertoefde hij bij Maurits van Spiegelberg te Emmerik, alwaar hij den schoolleider Hegius leerde kennen. Italië bleef hem bij voortduring trekken: in 1475 vertrok hij naar Ferrara, waar hij de lessen in het Grieks bijwoonde van Theodorus Gaza en Battista Guarino. Hier beoefende hij ook de muziek: hij was aan het hof verbonden als orgelspeler. In 1479 verliet hij Italië en was in het voorjaar van 1480 te Groningen, alwaar hij al spoedig zich aansloot bij de geleerden-kring van het klooster Aduard, waartoe o.a. ook Wessel Gansfort behoorde. De stad Groningen benoemde hem tot haar syndicus, in welke hoedanigheid hij de belangen der stad bepleitte aan het hof van Maximiliaan van Bourgondië. In 1482 volgde hij de roepstem van zijn vriend Johann von Dalberg, bisschop van Worms en begaf zich naar Heidelberg om lezingen te houden. De definitieve aanvaarding van het professoraat volgde in Mei 1484, hier begon hij ook de studie van het Hebreeuws, zijn werkzaamheid aldaar nog onderbrekend voor een bezoek aan Rome in 1485. Kort daarna is hij te Heidelberg op 23 Oct. 1485 overleden.Meer dan door zijn geschriften — weinig in getal — heeft hij door zijn persoonlijkheid grote invloed geoefend. Hij ijverde zeer voor goed onderwijs en bestreed het slechte monniken-latijn en de scholastische filosofie zijner dagen. Vooral hechtte hij grote betekenis aan de bestudering van de bijbel — vandaar zijn beoefening van het Hebreeuws, terwijl hij een vertaling van het Oude Testament overwoog — en van de klassieke schrijvers. Zijn tijdgenoten bewonderden ten zeerste zijn geschrift: De inventione dialectica, waarin hij de redeneermethode van de filosofenscholen der Oudheid uiteenzet. Alardus van Amsterdam gaf in 1539 te Keulen zijn werken uit in twee delen, waarvan De inventione dialectica het eerste, en de Lucubrationes het tweede deel uitmaakt.
Lit.: G. Ihm, Der Humanist Rud. Agricola (Paderborn 1893); H. E. J. M. van der Velden, Rud. Agricola (Leiden 1911).
