(1), Italiaans geschied-schrijver (Ischitella, Gargano, 7 Mei 1676-Turijn 7 Mrt 1748), was rechtsgeleerde. Met zijn uitstekend geschreven Storia civile del Regno di Napoli (4 dln, 1723) wendde hij zich scherp tegen de aanspraken der Curie in de destijds sedert eeuwen in het Rijk van Napels woedende strijd tussen Staat en Kerk.
Anders echter dan zijn grote leermeester Giamb. Vico, die met zijn ontdekking van de grote wetten der geschiedenis niet de argwaan der Inquisitie opwekte — welke blijkbaar deportée van Vico’s methodes en doctrines nog niet doorzag en hem dan ook met rust liet — haalde Giannone zich door zijn meer concrete verheerlijking van de lekenstaat en de geestelijke vrijheid een vervolging op zijn hals. Hij vluchtte naar Wenen, leefde daar elf jaren onder bescherming van keizer Karel VI. In 1734 naar Italië teruggekeerd, in de ijdele hoop, dat de op de Napelse troon gestegen Bourbons hem in deze stad zouden dulden, werd hij na lange omzwervingen in het gebied van de koning van Sardinië gevangen genomen en bleef tot zijn dood in de citadel van Turijn opgesloten.MR H. VAN DEN BERGH
Bibl.: Voll. uitg. van de Storia in 14 dln (1823-’24) ; Opere inedite (2 dln, 1852). G.’s te Wenen geschreven filosofisch werk II Triregno, waarin hij zelfs het kath. dogma waagt aan te tasten, is uitg. d. A. Parente (Bari 1940).
Lit.: F. Nicolini, L’Istoria civile di P. G. (Napoli 1907); Vita di P. G. scritta da lui medesimo, uitg. d.
F. Nicolini (Napoli 1905); U. Tria, II pensiero del G. (Città di Gastello 1913); F. Nicolini, Le teorie politiche di P.
G. (Napoli 1915); Idem, Gli scritti e la fortuna di P. G. (Bari 1913).
(2), Italiaans dichter (Camposanto, bij Modena, 15 Mrt 1792 Florence 24 Dec. 1872), streed in de jaren 1808-’09 voor een vrije Italiaanse republiek, had te Napels veel aanhang door zijn gave om met romantisch pathos te improviseren, maar moest vandaar vluchten naar Frankrijk, waar hij met Mazzini leiding gaf aan de Italiaanse vluchtelingen, uit wie eindelijk in 1848 een leger gevormd werd. Al die — bijna veertig — jaren had Giannone in ballingschap moeten toeven. In zijn sterk romantisch politiek dichtwerk L’esule (de balling, 1839) schildert hij de bijeenkomsten der Carbonari, de hoop en vrees der conspiratoren, tegen een historische achtergrond verlucht met liefdesepisodes en scènes uit het gewone leven.
Lit.: F. Solerio, II patriottismo di P. G. nella vita e negli scritti (Casale 1906).
