Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

Pietro GASPARRI

betekenis & definitie

Katholiek theoloog en canonist (Capo Vallazza di Ussita, 5 Mei 1852 Rome 18 Nov. 1934), werd priester gewijd in 1877, en vervolgens secretaris van kardinaal Mertel en professor in de theologie en het canoniek recht aan het Romeins College van de Propangada. Van 1879-1898 was hij professor in canoniek recht aan het Institut Catholique te Parijs, van 1898-1901 apostolisch delegaat in Peru, Bolivië en Ecuador en van 1902-1907 secretaris van de Congregatie voor buitengewone kerkelijke aangelegenheden.

In 1898 titulair bisschop van Caesarea geworden, werd hij kardinaal in 1907. Van 1914 af tot 1930 bekleedde hij het ambt van kardinaal-staatssecretaris van de R.K. Kerk. Hij heeft een groot aandeel gehad in de samenstelling van de Codex iuris canonici, daar hij, in de commissie door Pius X met de opstelling belast, eerst het ambt van secretaris en daarna, als kardinaal, dat van voorzitter waarnam.

Een niet minder belangrijke rol heeft hij gespeeld in het sluiten van de concordaten die de H. Stoel na Wereldoorlog I met verscheidene staten heeft aangegaan. Gedurende die oorlog had hij een groot aandeel aan de pauselijke bemiddeling voor krijgsgevangenen en gewonden en stelde de vredesnota’s van 1916-1917 samen, die echter geen succes hadden. Van 1926 af voerde hij de onderhandelingen tussen de H.

Stoel en Italië, die leidden tot het Verdrag van Lateranen, waarbij de Vaticaanstaat als onafhankelijke en souvereine staat erkend werd. Op 11 Febr. 1929 ondertekende hij samen met Mussolini dit verdrag. Hij schreef wetenschappelijke verhandelingen over de H. wijdingen, het huwelijksrecht van de R.K. Kerk, de H.

Eucharistie en over de bronnen van het canoniek recht: de zes eerste delen van het werk Codicis iuris canonici fontes (9 dln, 1923-1939) zijn van zijn hand. Verder was hij werkzaam aan het opstellen van een catechismus en de codificatie van het recht der Oosterse kerken. PROF. DR MAG. W. ONCLIN

Bibl.: Tractatus canonicus de sacra ordinatione (2 dln, Paris, 1893—94); Tractatus canonicus de matrimonio (2 dln, Roma, 1932); Catechismus catholicus (11 ed., Roma 1939); Katholieke Catechismus (vertal. L. Moereels, Brugge, 1933); Codicis iuris canonici fontes (9 dln, Roma, i923-39); Codex iuris canonici, praefatione, fontium annotatione et indice analytico-alphabetico a P. Card.

Gasparri auctus (Romae 1917).

Lit.: F. M.Taliani, Vita del cardinale Gasparri, 2de dr. (1950).

< >