of melkziekte van het rund is een stofwisselingsziekte, die nauw samenhangt met de partus. Direct na de bevalling is de koe nog gezond maar enige uren later wordt ze slap en suf; ze wil niet meer eten, kan al spoedig niet meer staan en wordt tenslotte geheel bewusteloos.
Alle automatische functies (defaecatie, urinelozing) verdwijnen; het dier is totaal gevoelloos. In het algemeen zijn de beste melkkoeien in haar beste productiejaren gevoelig. Tot 1897, toen een nieuwe behandeling werd toegepast, waarbij een joodkali-oplossing in de uier werd gebracht, stierf ca 60 pet der dieren aan deze ziekte. Later bleek, dat het oppompen van de uier met lucht even goed werkte. Het sympathisch zenuwstelsel wordt hierdoor geprikkeld, hetgeen weer de bijschildklier en hypophyse beïnvloedt. Het, voor deze ziekte kenmerkende, lage calciumgehalte in het bloed wordt verhoogd.
Tegenwoordig wordt een calciumpraeparaat ingespoten, waaraan magnesium is toegevoegd om eventuele hartstoornissen door het calcium te voorkomen. Reeds tijdens de injectie treedt een zichtbare verbetering in. Niet zelden gedraagt het dier zich binnen het kwartier weer volkomen normaal.Ook bij het schaap komt de kalfziekte voor. De verschijnselen en de behandeling zijn dezelfde als bij de koe.
