Duitse stad in het Land Württemberg-Baden, met (1950) 63 630 inw. (1939: 74 200; 1945: 35 700). van wie 75 pct Evang., 20 pct R.K. en 5 pct andersdenkenden, ligt 160 m boven de zeespiegel in een dal van de Neckar, dat door de uitlopers van de Löwensteiner Waldbergen is gevormd, aan de voet van de Wartberg, aan de spoorlijn Stuttgart - Mannheim en aan de autobaan naar Stuttgart.
De binnenstad heeft in het algemeen nog een middeleeuws karakter, terwijl daaromheen nieuwe wijken zijn ontstaan. Door het bombardement van 4 Dec. 1944 (zie hieronder) zijn vele historische gebouwen zwaar beschadigd of verwoest. Bewaard gebleven of herbouwd zijn: de St Kiliankirche (Evang.), het eerste renaissancebouwwerk in Duitsland (10de-15de eeuw) met een 62 m hoge toren (1516-1529) en een bron die, onder het hoofdaltaar ontspringend, van de kerk naar de Siebenrohrenbrunnen voert; de R.K. Deutschordenskirche St Peter und Paul (13de-18de eeuw); twee torens der oude stadsvesting (14de eeuw); de Hafenmarktsturm, overblijfsel van een vroegere kerk (13de eeuw), in 1688 verwoest, in 1727 herbouwd, in 1944 uitgebrand, maar behouden gebleven. Onder in de toren bevindt zich een gedenkhal; de Nicolaikirche (14de eeuw); het Raadhuis in zijn geheel (16de eeuw); het Historisch Museum (16de eeuw), het Kätchenhaus am Marktplatz (15de eeuw); het Schiesshaus (Rococo met Rococozaal, 1769-1771). Er zijn verschillende goede onderwijsinstellingen, w.o. 7 vakscholen.
Het Stedelijk archief bevat o.m. de „Heilbronner Musikschatz” (15de-18de eeuw), bestaande uit 770 delen. De Stadsbibliotheek heeft 5000, het Amerikahaus, waar ook lezingen en kunsttentoonstellingen worden gehouden 116 000 delen. Heilbronn bezit een theater- en concert-orkest.
Heilbronn behoort ongetwijfeld tot de grootste en oudste wijnbouwsteden van Noord-Württemberg (405 ha wijnbouw) en is tevens een belangrijke overslaghaven aan het einde van de grote scheepvaartweg Rijn - Neckar. Het Neckar-kanaal Mannheim - Heilbronn en de haven werden in 1935 geopend en zijn toegankelijk voor 12 000 ton schepen. Totale overslag 1949 1,6 mill. ton. Als handels- en industriestad ontwikkelde Heilbronn zich tot de voornaamste in dit gebied. Vooral de chemische en metaalindustrie is van belang, evenals de zoutgroeve.
GESCHIEDENIS.
In 747 werd de stad ’t eerst genoemd en behoorde tot de Frankische kroon, kwam daarna aan het bisdom Würzburg, werd in 1281 vrije rijksstad en is sedert 1802 deel van Württemberg. Alt-Heilbronn werd op 4 Dec. 1944 zeer zwaar geteisterd. Van de gebouwen en woningen (1939 = 100 pct) waren in 1945 onbeschadigd: 38, resp. 16 pct. Sedert voorjaar 1949 is er een snelle herbouw.
Lit.: P. Schöck, Das Stadtbild v. Heilbronn (1927); H. am Neckar (2de dr., 1928).
