(1) is de naam van een Spaanse provincie in Nieuw-Castilië, die op 12 192 km2 (1947) 206 855 inw. telt. Zij is grotendeels hoogvlakte, ondanks haar vruchtbaarheid slecht bebouwd en arm aan bossen.
(2). De gelijknamige hoofdstad met (1947) 21 270 inw. ligt op een boomloze hoogvlakte aan de linkeroever van de Henares en aan de spoorweg Madrid - Saragossa. De stad, oudtijds Arriaca, het Moorse Wad-al-Hadsjara (bedding der losse stenen), werd in 714 aan de Goten ontrukt door de Moren, die haar in 1085 moesten overgeven aan Alfonsus I van Castilië. Sedert de 15de eeuw was het de zetel van de familie Mendoza, hertogen del Infantado die aan de plaats het karakter van residentiestad verleenden, terwijl de economische activiteit zich meer in het naburige Alcala de Henares concentreerde. Philips V trachtte de stad te doen herleven door de stichting van een lakenfabriek. In haar omtrek groeit veel graan. Er is verder leder-, flanel- en sergefabricage.
In de kerk Santa Maria (gedeeltelijk nog in mudejarstijl*) wordt de Virgen de las Batallas vereerd, die Alfonsus VI in de strijd tegen de Moren meevoerde. In de 16de-eeuwse kerk San Ginés bevinden zich beeldhouwwerken in de stijl van Pedro de Mena. Het belangrijkste monument van de stad is het Paleis der hertogen van Infantado (thans Colegio de Huerfas de la Guerra), in 1461 in mudejarstijl gebouwd door Juan Guas. Ongewoon met ruitvormig geordende diamantkoppen versierde façade; rijk versierde patio (binnenplaats). Over de Henares ligt een in 1758 op Romeinse fundamenten gebouwde brug.
(3), hoofdstad van de Mexicaanse staat Jalisco op 20° 41' N.Br. en 103° 21' W.L. v. Gr., op 1150 m hoogte, na Mexico-stad de belangrijkste stad van de republiek. De stad, die een goed klimaat bezit en (1940) 236 557 inw. telt, ligt in een vruchtbaar gebied en is een industrieel centrum van betekenis. Er zijn brouwerijen, textielfabrieken, looierijen, meelfabrieken en ijzergieterijen; de locale pottenbakkerijen zijn beroemd. Guadalajara, gelegen aan de spoorweg Mexico - Manzanillo, is een van de mooiste Mexicaanse steden; het gouvernementsgebouw dateert uit 1643, de kathedraal werd in de jaren 1561-1618 gebouwd.
