Italiaans arts, geleerde en dichter (Verona 1478 - Incaffi, prov. Verona, 6 Aug. 1553), leerling te Padua van de grote filosoof Pietro Pomponazzi* en zeer gezien in de medische en overige geleerde wereld van zijn dagen, genoot in zijn tijd internationale faam om zijn Latijns leerdicht Syphilis sive morbus gallicus (Veronae 1530, ed.
L. Choulant, Leipzig 1830, Duitse vert. 1902, Eng. vert. 1935), het eerste werk dat, evenzeer welonderricht als knap van vorm, de sinds eind 15de eeuw in Italië hevig opgetreden ziekte beschreef: symptomen, verbreiding, geneesmiddelen. Het werk, in 3 delen, bewaart een grote ingetogenheid van taal, is van puur klassieke makelij, vol interessante beschrijvingen, treffende episodes en mythologische ficties, kortom een echt product der Renaissance. Fracastoro, die als geneesheer op het Concilie van Trente optrad, was een groot vriend van de burleske dichter Berni*, die een beroemd gedicht aan hem richtte.MR H. VAN DEN BERGH
Bibl.: De contagione (Venetiis 1546, Duitse vert. v. V. Fossel, 1910); Opera omnia philosophica et medica (Venetiis 1555, Genevae 1622); Poemata omnia (Patavii 1718); Naugerius sive de poëtica dialogus, with Engl. transl. (Urbana, 111., 1924).
Lit: E. Barbarani, G. F. e le sue opere (2de dr.,Verona 1897); D. L. Hendrickson, The syphilis of G. F., in: Buil. Inst. hist. med. Johns Hopkins Univ. II (1934); L. Baumgartner and J. F. Fulton, A bibliography of the poem Syphilis by G. F. (New Haven 1935, met beschrijving van ruim 100 uitg. en vert. enz.).
FRA DIAVOLO
(Broeder Duivel) is de bijnaam van Michele Pezza (Itri 17 Apr. 1771 - Napels 11 Nov. 1806), die enige tijd als rover schijnt te hebben rondgezworven, totdat hij dienst nam in het leger der Bourbons te Napels. Toen de Fransen in 1799 naar Napels oprukten en Ferdinand IV (z Ferdinand I der Beide Siciliën) zich door moord en vervolging trachtte staande te houden, maakte Fra Diavolo zich berucht door zijn roof- en moordtochten in het N. van het koninkrijk. Hij werd door Ferdinand gevangen gezet, doch begenadigd en tot kolonel benoemd. In 1806 weigerde hij zijn meester te verraden, nam met zijn bende deel aan de oorlog, en bracht de Fransen verschillende nederlagen toe. Weldra echter werd hij naar Calabrië verjaagd, door generaal Hugo bij San Severino gevangen genomen, en te Napels opgehangen. De bekende opera van Auber heeft met zijn geschiedenis niets gemeen dan de naam.
Lit.: P. Bargellini, Fra Diavolo (Firenze 1932).
