Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 23-01-2023

DUMOULIN, Charles

betekenis & definitie

(Molinaeus), Frans rechtsgeleerde (Parijs 1500 - 27 Dec. 1566), is een van de grootste en universeelste juristen van de 16de eeuw, uitblinkend zowel op het gebied van het Romeinse en Canonieke, als van het Franse costumiere recht. Hij schreef een uitvoerige commentaar op de eerste titels van de Coutume de Paris (1539) en korte aantekeningen op de andere Coutumes en verder talrijke tractaten over Romeins recht in Bartolistische trant.

Als jong advocaat begonnen had hij als spreker geen succes en ook als schrijver is zijn stijl stroef en moeilijk, zijn Latijn zeer ongrammaticaal, maar hij is een jurist van de allereerste rang die voor de ontwikkeling van het Franse gewoonterecht de grondslag geschapen heeft en wiens invloed tot in de Code en het Ned. B.W. is aan te wijzen (leer van de ondeelbaarheid en van de subrogatie). Hij heeft reeds het denkbeeld gehad van een codificatie van het Franse gewoonterecht (Oratio de concordia et unione consuetudinum Franciae). Hij vocht tegen het kerkelijk renteverbod, tegen de feodale rechten en lasten, tegen de kerkelijke jurisdictie en tegen talloze onrechtvaardigheden en kwam zo in conflict met de kerkelijke en feodale traditie. Zijn werken kwamen op de Index en werden in Genève door de Calvinisten verbrand, maar werden in Italië herdrukt onder de naam Gaspar Caballinus. Zijn leven was zeer bewogen; de persoonlijke en politieke vijanden, die deze onafhankelijke, onstuimige en prikkelbare man zich wist te maken, waren uiterst talrijk. Hij moest vluchten naar Duitsland, doceerde enige tijd in Tübingen, in Straatsburg, in Dôle en in Besançon; verbleef in Montbéliard, Orleans en Lyon; raakte, in Frankrijk teruggekeerd, weer in de gevangenis (1564), kwam door bemiddeling van Jeanne de Navarre en René de France vrij en stierf twee jaren later.PROF. MR H. R. HOETINK

Bibl. o.a.: Commentaire sur l’édit des petites dates (1552); Conseil sur le fait du Concile de Trente (1564); Tractatus contractuum et usurarum redituumque Extricatio labyrinthi dividui et individui; Opera (Lut. Paris. 1681), 5 dln in folio.

Lit.: Brodeau, La Vie de Maistre Ch. Du M. (Paris 1654); Aubépin, in Rev. Critique de Législation (t. III, IV, XVII en XVIII); P. Laborderie-Bouton, La tradition et l’esprit novateur dans l’œuvre de D. in Revue génér. de droit (1912); W. Taeuber, Molinaeus’ Geldschuldlehre, diss. Jena (1928).

< >