Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 23-01-2023

DOLK

betekenis & definitie

is een kort stootwapen met greep met 1, 2 of 3 sneden, dat reeds in het Jong-Palaeolithicum voorkwam. De dolk is als uitstekend aanvalswapen zowel in de strijd van man tegen man, als op de jacht te gebruiken.

Bronzen dolken zijn vrijwel over geheel Europa en ook in andere werelddelen gevonden. In Opper-Guinee, Soedan, N.O.-Afrika en Zuid-Afrika wordt de dolk dikwijls met een lederen riem aan de arm gedragen. De dolk is ontstaan uit een brede, bladvormige steensplinter en uit een houten doorn of priemvormig stuk been of hoorn. In de Romeinse keizerstijd droegen de keizer en hooggeplaatste officieren een dolk als teken van recht over leven en dood. Hij behoorde bij de middeleeuwse wapenrusting; bij de Franse adel droeg hij de naam miséricorde, omdat de ontwapende vijand er mee afgemaakt werd, zo hij niet om genade vroeg. Hij werd toen in de linkerhand gevoerd om de kling van de tegenstander op te vangen. Om de uitwerking te vermeerderen, was hij somtijds zo ingericht, dat de kling door een druk op een veer zich in 3 stukken splitste.De dolk of ponjaard heeft in de bewapening van het Nederlandse leger eerst zijn intrede gedaan in het laatst van Wereldoorlog I, toen hier, op voorbeeld van Duitsland, de stormtroepen werden gevormd, speciaal voor het handgemeen afgericht. Sedert 1945 is zij uit de bewapening verdwenen. Bij de Kon. Marine wordt een ponjaard door de adelborsten gedragen. In Italië kwam het wapen veelal voor met een kling van slechts 5 à 10 cm, onder de naam stilet.

< >