bij de oude Grieken godin van de vruchtbare aarde en van de akkerbouw. In de gedichten van Homerus wordt zij slechts een enkele maal genoemd: begrijpelijkerwijze werd zij minder door de adellijke burchtheren vereerd dan door de landelijke bevolking.
Zij is een moederlijke godin (Grieks mêtêr = moeder), die vooral de vrouwen aanbidden. In de oudste tijd waren het trouwens vnl. de vrouwen die de landbouw beoefenden, terwijl de mannen op jacht gingen. (Vandaar dat de Grieken geen god, maar een godin van de akkerbouw hebben.)Overal in Griekenland vereerde men Demeter, maar het meest bekend was zij door de Eleusinische mysteriën. Later werd haar dienst eng verbonden met die van Dionysos. In de mythologie heet zij een dochter van Kronos en Rhea en bij Zeus moeder van Kore. De legende van Eleusis verhaalde, hoe zij haar door Plouton geschaakte dochter zocht en terugvond (zie Kore). Met Demeter en Kore werd te Eleusis Triptolemos als verbreider van de graanbouw in verband gebracht. Volgens een andere oude mythe verbond zij zich op Kreta in heilig huwelijk met Iasion; hun zoon was Ploutos. De meest bekende feesten ter ere van Demeter waren de Thesmophoria. De Romeinen identificeerden Demeter met hun godin Ceres.
In de beeldende kunst wordt Demeter steeds geheel gekleed voorgesteld als een godin van grote, moederlijke waardigheid. In de handen of op het hoofd draagt zij vaak korenaren.
Lit.: A. Dietrich, Mutter Erde (3. Aufl. 1925); W. F. Otto, Die Götter Griechenlands (1929); M. P. Nilsson, Gesch. der griech. Religion, I (1941).
