noemt men in Peni de bladeren van Erythroxylon Coca Lam., een aldaar groeiende struik, behorende tot de familie der Erythroxyleae, verwant aan die der Vlasachtigen (Linaceeën). De bladeren worden er door de inwoners gekauwd, zowel wegens de aangename smaak, als om zich te versterken.
Men zegt nl., dat zij de zenuwen zodanig prikkelen, dat de mens door het gebruik daarvan zelfs bij aanhoudende inspanning nagenoeg alle voedsel missen kan en geen vermoeidheid voelt. Zij zijn echter schadelijk voor de ademhalingsorganen en veroorzaken een algemene verslapping der zenuwen en spieren. De coquero of verslaafde cocakauwer staat gelijk met een dronkaard. Velen zijn niettemin aan het genot der coca verslaafd, zodat de cocaplant in Peni tot de gewichtigste cultuurgewassen behoort.
De naam coca betekent „de plant”, dat wil in dit geval zeggen „de plant par excellence”. Zij heeft geschubde takken, eironde, netvormige geaderde bladeren en twee aan twee of drie aan drie aan de zijden der takken geplaatste bloemen. De bladeren zijn vrij flauw van smaak, maar worden aangenaam zoet na toevoeging van ongebluste kalk of loogas, waarom de Peruvianen beide steeds bij zich hebben.Men geeft in Paraguay de naam coca ook aan de boom, die de Paraguaythee levert, hoewel deze, een hulstsoort (Ilex Paraguayensis St. Hil.), aanmerkelijk verschilt van de cocaboom. Op Java is de cultuur der cocaplant ingevoerd, toen het uit de cocabladeren bereide alkaloïd cocaïne voor de geneeskunde waarde kreeg. De in West-Java gekweekte soort is de Erythroxylon Coca Lam., var.
Spruceanum Burck. De jonge bladeren van deze Java-coca, die tegenwoordig geregeld en op vrij grote schaal wordt aangevoerd, bevatten een buitengewoon hoog alkaloïdgehalte, deels cocaïne, deels andere ecgonine-verbindingen. Een van deze, tropacocaïne, wordt, evenals cocaïne, in de oogheelkunde gebruikt. Met het oog op het misbruik, dat van cocaïne als verslavingsvergift wordt gemaakt, vallen zowel cocaïne als cocabladeren onder de Opiumwet.
De bekende drank Coca-cola heeft niets met coca te maken. Het is een limonadeachtig product, dat als opwekkend middel cafeïne bevat.
PROF. DR J. KOK.
