Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 26-08-2022

Boeroe

betekenis & definitie

is een eiland, gelegen ten W. van Ceram en daarvan gescheiden door Straat Manipa. Het strekt zich uit tussen 3°4' en 3°50' Z.Br. en 126°3' en 127°24' O.L. v.

Gr. en beslaat een oppervlakte van 9599 km2. Langs de gehele kust wordt het door koraalriffen omgeven behalve aan de N.O.-hoek, waar men de ruime, veilige, ook voor grote schepen toegankelijke baai van Kajéli aantreft. De bevolking bestaat volgens de laatste volkstelling (1930) uit 19.631 inw., van wie 18.884 Indonesiërs. De bergbewoners zijn nog heidens. Van de niet-Indonesiërs behoorden er in 1930 bijna 700 tot de Vreemde Oosterlingen (448 Chinezen), terwijl er toen 51 Europeanen woonachtig waren.Boeroe is zeer bergachtig, ten hoogste 25 pct van de bodem is vlak land. De hoogste verheffing van het eiland, de G. Kaoe Palatmada, ligt in het N.W. en heeft een hoogte van 2429 m. Van het N. naar het Z. strekt zich een oud gebergte uit, dat zijn grootste hoogte bereikt bij het Ranameer (ongeveer 1150 m boven de zeespiegel, op een hoogvlakte gelegen). Ten Z. van het meer treft men een mesozoïsch mariensedimentair, vnl. uit kalksteen bestaand gebergte aan, dat tot de zuidkust doorloopt en daar steil in zee afdaalt. Een groot aantal riviertjes mondt aan de noord- en zuidkust uit, waaronder de Woë Apoe of rivier van Kajéli de belangrijkste en tot 2 dagen stroomopwaarts voor kleine prauwen bevaarbaar is.

Het eiland Boeroe is opgenomen in de daerah Zuid-Molukken van de staat Oost-Indonesië. Namlea is de voornaamste plaats van het eiland.

K.P.M.-schepen doen deze havenplaats weer in regelmatige lijndienst aan.

Lit.: J. Holtrust, Een jaar op Boeroe, Trop. Nederland, 1933/’34.

De bergbewoners van Boeroe zijn verdeeld in stammen of geslachten (fenna’s), alle uit vrije mensen bestaande: slavernij of pandelingschap bestaat niet. Koppensnellen komt niet voor. De man blijft altijd in de fenna, de vrouw gaat door huwelijk over in die van de man.

Huwelijken van personen, tot dezelfde fenna behorende, zijn verboden (exogamie); de vrouw wordt gekocht van de fenna, waartoe zij behoort, voor een huwelijksprijs (kaleli), die door de bruidegom, in vereniging met zijn fenna, betaald wordt, en aan haar ouders en de fenna, waartoe zij behoort, ten goede komt. Na het overlijden van de man hebben de leden der fenna het recht de weduwe te huwen, de naaste mannelijke bloedverwant het eerst, maar het is aan de jongere broeder niet geoorloofd met de weduwe van een oudere broeder te huwen. Huwelijk bij schaking komt veel voor. Polygamie is geoorloofd. De vrouwen wonen met de man en de kinderen in één huis.

De Alfoer van Boeroe gelooft aan een opperwezen: Oppo Lebih Snoelat, dat echter niet aangebeden wordt. Goede en kwade geesten daarentegen worden evenals de zielen der voorouders vereerd.

De gronden behoren aan de fenna; elk lid der fenna heeft recht ze te bebouwen en behoudt dat recht, zolang de grond bebouwd blijft; hij kan hem ook aan de leden derzelfde fenna verkopen, verhuren en verpanden. Hoewel de fenna de ronden nooit aan vreemdelingen mag verkopen, an zij die echter wel tijdelijk tegen zekere retributie afstaan, waarvan veel gebruik wordt gemaakt door Soelanese en Galelarese immigranten. Op dezelfde wijze worden wel gronden door de ene fenna aan de andere in leen gegeven. De bossen zijn eveneens eigendom der fenna en kunnen door de leden gebruikt worden.

< >