Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 26-08-2022

Bixaceeën

betekenis & definitie

of Bixineeën is de naam van een plantenfamilie uit de verwantschap der Cistaceeën. Zij omvat een 20-tal tropische bomen en struiken met afwisselend geplaatste, handnervige, meest gaafrandige, somtijds door de aanwezigheid van olieklieren gepuncteerde bladeren, en pluimvormige bloeiwijzen.

De bloem vertoont 5 kelkbladen, 5 kroonbladen, een groot aantal meeldraden en een eenhokkig, bovenstandig vruchtbeginsel met twee wandstandige zaadlijsten en een groot aantal anatrope zaadknoppen (hoofdverschilpunt met de Cistaceeën). De vrucht is een doosvrucht, die met 2 kleppen openspringt, langs de middelnerven der vruchtbladeren.De bekendste plant van deze familie is de Bixa Orellana (het Bisschopsmutsje), oorspronkelijk inheems in Zuid-Amerika, maar in de cultuur van andere werelddelen opgenomen, zo in Oost-Indië, waar zij onder de naam Kasoemba Keling bekend is. Zij levert de rode kleurstof op, die onder de namen orlean, rocou of annatto in de handel te verkrijgen is en gebruikt wordt voor het kleuren van boter, het rood verven van kazen, wol en zijde. Men bereidt deze door de inhoud der ruigbehaarde doosvruchten: slijm met door een glinsterend rode, vlezige zaadhuid omgeven zaden, met water te roeren, waarbij een rood poeder bezinkt.

PROF. DR TH. J. STOMPS

< >