Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 17-10-2024

ATTIKA

betekenis & definitie

is een schiereiland in Midden Griekenland, in het O., Z. en W. begrensd door de zee, in het N. door de landschappen Boeotië en Megara. Aan de noordgrens het Cithaeron-gebergte, ten Z. hiervan de Parnes, zuidelijker de marmerberg Pentelikon, en oostelijk van Athene de Hymettos.

In het uiterste Z. het Laurion-gebergte, bekend om zijn ertsen (zilver en lood). Hiertussen bevinden zich vier vlakten, het zgn. Middelland, de vlakte van Athene (Pedion), de Thriasische vlakte, en die van Marathon.De bevolking, hoewel politiek een eenheid, was hierdoor toch naar aard en economische omstandigheden in verschillende delen gescheiden. In de tijd van Solon en Pisistratus werden als sociaalpolitieke groeperingen onderscheiden Paralioi (bij de zee), Diakrioi (in het gebergte), Pedieis (in de vlakten); ook Kleisthenes (2) gebruikte een verdeling in drieën naast zijn verdeling in 10 phylen (districten): hij onderscheidde kust, binnenland en stad met omgeving. Daarnaast verdeelde hij het land in 100 demen (gemeenten). De belangrijkste stroom was in het W. de Kephisos, in het Z. de Ilissos. Het land is onvruchtbaar: alleen de olijf is als landbouwproduct van betekenis. De heuvels zijn vnl. met phrygana (klein struikgewas) bedekt. De bevolking wordt voor de klassieke tijd op ± 250 000 inw. geschat; thans is zij, buiten Athene, gering en arm.

Daar de passen op de Cithaeron gemakkelijk toegang boden, werden hier versterkingen opgericht: Eleutherai (waarvan ruïnes over zijn), Oinoë, en vooral Phyle, waarlangs dikwijls invallen werden beproefd, en Dekeleia, door de Spartanen als uitvalspunt bevestigd in het tweede gedeelte van de Peloponnesische oorlog. Bekende plaatsen waren Eleusis (aan de kust, beroemd om zijn mysteriën), Piraeus (haven van Athene), Phaleron (tweede haven; hierbij prachtige leemlagen als materiaal voor de Attische vazen); Marathon (bekend door de overwinning op de Perzen); Pallene (bij de Hymettos); Brauron (bekend om zijn cultus van Artemis); Oropos (heiligdom van Amphiaraos) en Athene, alle overtreffend. Voor de westkust ligt het eiland Salamis met het kleine Psyttaleia, voortzetting der Attische bergreeksen. (Voor de geschiedenis zie Athene). Tegenwoordig vormt Attika met Boeotië samen een departement van 6697 km2 oppervlakte en met (1938) 1 144 330 inw.

PROF. DR B. A. VAN GRONINGEN

Lit.: Pauly-Wissowa, Realenzycl. der class. Altert.wiss. II, 2184 vlgg.; Lolling, Griech. Landeskunde u. Topographie (München 1889).

< >