ook Symbolum Athanasianum of naar het eerste woord Symbolum Quicumque genoemd, is een der „oecumenische” symbolen. Ofschoon op naam van Athanasius, is deze geloofsbelijdenis zeker niet van zijn hand.
De Latijnse tekst, die van de 8ste eeuw af in handschriften is overgeleverd, is de oorspronkelijke, terwijl de Griekse daarvan de vertaling vormt. Wanneer de Latijnse tekst ontstaan is, valt niet met zekerheid vast te stellen, doch zeker gaat hij op vroeger tijden terug, dan de bovenvermelde datum, waarschijnlijk tot op de 5de eeuw. De theorie van H. Brewer, die, na een zorgvuldig onderzoek meende, Ambrosius van Milaan als auteur te mogen aanwijzen (1909) maakte wel opgang, maar vond anderzijds veel bestrijding.Dit symbolum bevat in korte zinnen en tegenzinnen de R.K. leer over de H. Drieëenheid en over Christus’ persoon en werk. Duidelijk zijn deze twee gedeelten (trinitarisch en christologisch) te onderkennen. Het draagt er de sporen van, in en door de strijd te zijn ontstaan en opgesteld tot afweer en bescherming tegen de opgekomen dwalingen. Sinds de 9de eeuw is het opgenomen in de kerkelijke getijden (Primen v. d. Zondag in het Brevier).
De Griekse Kerk verwierp in de strijd met de Latijnen dit symbolum, wijl het de voortkomst van de H. Geest uit Vader èn Zoon uitdrukkelijk leert. Luther heeft het hoog gewaardeerd en de kerken der Reformatie blijven het erkennen als een der „drie symbolen”. Bij de Anglicanen wordt het ook in de liturgie gebruikt.
DR G. DE GIER M.S.C.
Lit.: A. E. Burn, The Athanasian Creed (Cambridge 1896); Ommaney, A critical dissertation on the Athanasian Creed (Oxford 1897).
