Heilige maagd (misschien ook Diakones) van Alexandrië uit de 3de eeuw. Het heidens gepeupel rukte haar de tanden uit de mond.
Zij stierf onder de regering van keizer Decius (248-249) als martelares op de brandstapel (Zie Augustinus, De Civ. Dei, I, c. 26). Haar feestdag is 9 Febr.Lit.: W. Bruck, Das Mart. der hl. Apollonia (1915).
Kunst.
De H. Apollonia wordt vooral sinds de 16de eeuw, veelvuldig tegen tandpijn aangeroepen en daarom vaak met een tang voorgesteld, welker scharen een tand of kies omklemmen. Het eerst ontmoeten we haar met dit attribuut in de Italiaanse Renaissance. Rogier van der Weyden schilderde haar naast de H. Margareta (Berlijn, Staatsmuseum) ; samen met een aantal populaire vrouwelijke heiligen geven haar Gerard David (Rouaan, Museum) en een Zuidnederlands meester uit het einde der 15de eeuw (Brussel, Museum). Op de predella van een haar gewijd altaar (Florence, Accademia) verhaalde de schilder Francesco Granucci (omtrent 1525) haar leven.
Haar foltering stelt Jacob Jordaens realistisch voor op een groot doek in de Augustijnerkerk te Antwerpen (1628). Op een schilderstuk van Caspar de Crayer (Brussel, Museum) is ze in 17de-eeuwse modedracht gehuld.
DR JOHN B. KNIPPING.
