Tiroler vrijheidsheld (St Leonhard, Passeierdal, 22 Nov. 1767 - gefusilleerd te Mantua 20 Febr. 1810), was eerst eigenaar van de vaderlijke herberg „Am Sande” in zijn geboortedorp, daarna bevelhebber van een compagnie scherpschutters in de Franse oorlogen van 1796-1805. In de zomer van 1808 drong aartshertog Johann te Wenen hem de leiding op van een gewestelijke opstand tegen Beieren, die beraamd was door Hormayr*. 9 Apr. 1809 brak deze uit en toen de Oostenrijkers verslagen waren, verkreeg Hofer de opperleiding van de krijgsverrichtingen in zijn land.
Twee keer versloeg hij de Beieren bij de Iselberg (bij Innsbruck) op 25 en 29 Mei. Na de slag bij Wagram moest Oostenrijk echter de wapenstilstand van Znaim met Napoleon sluiten en nu waren de Tirolers aan hun lot overgelaten. Het gelukte hun nog een leger van 40 000 Fransen, Beieren en Saksen onder Lefèbvre opnieuw bij de Iselberg te verslaan (13 Aug.), maar na de Vrede van Wenen (14 Oct.) legde Hofer de wapenen neer. Een van zijn onderbevelhebbers, Haspinger, haalde hem echter over, opnieuw de strijd te beginnen, maar reeds op 1 Nov. werden de Tirolers overweldigd. Nu hield hij zich maandenlang ineen berghut schuil, totdat hij, verraden, op 28 Jan. 1810 door Italiaanse troepen, gevangen genomen werd. In 1818 werd zijn familie geadeld.
Een standbeeld verrees op de Iselberg (1893). Van Hofer's verheerlijking door de Duitse romantiek legt Moser's lied Zu Mantua in Banden (1831) getuigenis af.Lit.: Schmölzer, A. H. und seine Kampfgenossen (1905); H. v. Voltelini, Forsch. u. Beitr. z. Gesch. d. Tirole rAufstandes im jahre 1809 (1909); J.
Hirn, Tirols Erhebung im J. 1809 (1909); F. Hirn, Gesch. Tirols von 1809 bis 1814 (1913); F. Innerhofer, Gesch. Andreas Hofers (3de dr., 1913); K. Th.
Heigel, A. H. (in Zwölf Charakterbilder a. d. neueren Gesch.) (2de dr., 1914); W. Kosch, A. H. im Leben und in der Dichtung (1916); A. BossiFedrigotti, A. H.
Sandwirt v. Passeier (1935); M. P. Prins, Joseph Freiherr v. Hormayr, diss. Amsterdam (1938).
