Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 17-06-2022

Adalbert i

betekenis & definitie

(ook wel Adelbert), aartsbisschop van Mainz, stamde uit het grafelijk huis van Saarbrücken. Hij omhelsde de geestelijke stand en werd reeds jong bij de koninklijke kanselarij geplaatst.

In 1106 door Hendrik V tot kanselier benoemd, verkreeg hij bij dezen grote invloed en stond aanvankelijk in de strijd van den keizer met paus Paschalis II om de investituur, aan de zijde van den eerste. Toen echter na het verdrag van Sutri (mi), waarbij de keizer van het investituurrecht zou afzien en de bisschoppen de rijksgoederen en de hoogheidsrechten aan het rijk zouden afstaan, wat zij later echter weigerden te doen, de strijd met den paus weer uitbrak en deze door den koning zelfs gedwongen werd het investituurrecht terug te geven en hem tot keizer te kronen, werd Adalbert, die in 1111 aartsbisschop van Mainz geworden was, een der heftigste tegenstanders van Hendrik V en verbond zich met de oproerige Saksische vorsten. Door den keizer gevangen genomen, werd hij echter in 1115 door de burgers van Mainz bevrijd, hervatte opnieuw de strijd tegen Hendrik V en sprak zelfs de banvloek over hem uit. Herhaaldelijk werd Adalbert uit Mainz verdreven, doch hij bukte niet en zette ook na het Concordaat van Worms (1122) zijn strijd voort. Na de dood van Hendrik V wist hij te bewerken, dat tot diens opvolger gekozen werd de pausgezinde Lotharius, wiens gunst hij slechts korte tijd mocht genieten. Nadat hij zijn geslacht met leengoederen had verrijkt, overleed hij de 23ste Juni 1137.