Ceres, dochter van Cronus en Rhea, zuster van Zeus, was als de godlijke moederaarde de godin der plantenwereld en inzonderheid van het graan. Zij was een milddadige, heilaanbrengende godin, de alvoedonde moeder der menschen.
Bij Homerus, die van oorlog en gevechten en verre zeetochten zingt, wordt zij, evenals Dionysus, zelden genoemd en trett men hair met aan onder de góden van den Ohmpus Hij maakt slechts melding van de mythe ian Demeter en !aston, die op een driemaal omgeploegden akker op het vruchtbare Creta Plutus (rijkdom) verwekken; doch Zeus treft uit afgunst lasion met zijn bliksem Het middelpunt van hare mythe en eeredienst is de betrekking tot hare dochter Persephone, zie aldaar, die door Kades geschaakt werd Homerus vermeldt deze m\the niet, maar hij kent toch de geboorte van Persephone uit Zeus en Demeter; in den hom hymnus op Demeter wordt zij daarentegen uitvoerig behandeld Demeter zoekt hare geschaakte dochter 1) dagen lang, op den 10de verneemt zij van den alzienden Helius, dat Kades haar weggevoerd heeft Nu dwaalt zij treurende en op Zeus vertoornd, met wiens toestemming Persephone is weggevoerd, over de aarde rond, totdat zij in de gedaante van een hesje onder den naam de zoekende te Kleusis kumt, in het huis van Celeus, zoon van Kleusis, wiens vrouw Metamra haren kleinen zoon Demoplioon haar ter verzorging toevertrouwde De godin wilde dezen knaap onsterflijk maken; zij zalfde hem met ambrozijn en hield hem ’s nachts in het vuur. Toen Metamra haar des nachts eens bij dit bedrijf overviel en van schrik een luiden kreet deed hooren, staakte Demeter vertoornd haar werk, doch daar Demoplioon op den schoot der godin gerust had, viel hem toch eeuwige eer ten deel Demeter maakte zich nu als godin bekend; zy liet zicii een tempel houwen bij de bron Caüichorus en onderwees de menschen in haren dienst Doch zij vermeed den Olympus en maakte de aarde onvruchtbaar, totdat Zeus haren toorn bevredigde, door Persephone uit de onderwereld terug te laten halen. Tweederden van het'jaar mocht de dochter op aarde hij hare moeder vertoeven zie Persephone Voordat Demeter met hare dochter naar den Olympus terugkeerde, leerde zij aan de vorsten vau Kleus, Trip* tolemus, Diodes, Kumolpus en (Virus, het gebruik der heilige offerplechtigheden en de driiMtiiM in- inwijdingen Kleusis was een overoude zetel van den dienst van Demeter , zy werd bier voornamelijk vereerd als de godin die den menschen den landbouw geleeid had, die daardoor tot bet bouwen van vaste woonplaatsen aanleiding gegeven en maatschappelijke orde, het huwelijk en een vreedzaam leven -n.i v.m rd kol vandaar baar bijnaam wetgeefster Het ili'iu-.li, v. ld bij Kleusis wetdjaariyks leestlyk omgeploegd, ter herinnering dat hier bet eerste graan gezaaid weid Triptolemus de zoon van Kleusis (of ook zoon vau Celeus eu in de plaats van Demophoon gesteld), liad hier een altaar en den zoogeiiaamdeu dorschvloer van Triptolemns; hij /.ou den ploeg uitgevonden en op last van Deineter den landbouw en de daarmede verbonden beschaving verbreid hebben, terwijl hyopeen wagen met draken bespannen, de aarde rondreed Ook Deineter zou, terwijl zij ronddwaalde om hare dochter te zoeken, op vele plaatsen den horenhouw' geleerd hebben Als godin der aarde, die planten en inzonderheid liet zaad doet ontkiemen, was Demeter ook eene onderaardsehe godin en kwam alzoo in ouden tijd op vide plaatsen in huwelijksvereeniging voor met Poseidnn De dienst van 'Demeter was in den pelasgisehen tijd algemeen m Griekenland verbreid, in '1’hessalie, Beotie, Attica, Megans, Conntlie, in den geheelen RulojMmnesus enz Van Megara en Conntlie, kwam zij naar Sicilië, dat om zijne vruchtbaarheid een lievehngsverblijf van Demeter werd Sedert de dorisehe volksverlmizingwerd tengevolge van liet overwicht der dorisehe beschaving de vreedzame dienst van Demeter, dte dezen heldenstam vreemd was, op vele plaatsen van Griekenland verdrongen, totdat langzamerhand de herlevende invloed van den ïomsehen stam haar weder meer algemeen maakte, en zy uit Attica onder nieuwe vormen in den Peloponnesus hinnemlrong — Behalve stieren en koeien werden aan DemHer voornamelijk zwijnen geofferd, om hunne vruchtbaarheid, vervolgens vruchten en honigraten, geheiligd waren aan baar de aren, de maankop, de vruchtboom enz Zij weid door de kunst gelijk aan llera afgebeeld, slechts meer moederlijk, lieflijk en zacht, met een krans van korenaren, of ook met een fakkel of schepter, met een maankop, of korenaren in de handen, of wel een vruehtmand 1 ii tateren tijd werd zij met Ge en Rhea-Cyhele verward De Romeinen vereenzelvigden Demeter met hunne Ceres en vereerden haar geheel naar grieksche wijze Zy was vooral eene godin der Plebejers, die haar ter eere in de lentemaand, den 11 of 12 April, liet feest der Cereahen vierden Men begaf zich in feestelijke» optocht naarden circus, waar wedrennen met paarden gebonden werden, die 8 dagen duurden, droeg witte kleedereu en de plebejers zonden elkander bloemkransen en onthaalden elkaar op feestelijke maaltijden Het offerdier was het zwijn Ook voor den oogst offerde de landbouwer aan de godin der veldvruchten een zwijn (porea praeeidanea) en de eerstelingen van den oogst (pracmetmm) Den eersten tempel verkreeg Ceres te Rome in ’t jaar 1% v C, van Aulus l’ostmnnis, gedurende een hongersnood Hij stond bij den circus aan den voet van den Aventiims, den hoofdzetel der plebs De Romeinen vermengden in lateren tijd Ceres met Tellus.
