Zuidnederlands Woordenboek

Walter De Clerck (1981)

Gepubliceerd op 03-02-2023

ineen

betekenis & definitie

I. Als bijw.

In de standaardt. veelal: in elkaar. Buiten en binnen, in stromen van licht en groen, lopen perfekt ineen over, tot meer zielskomfort van de bewoners, Knack 18/4/1973, p. 64.

II. Als prefix.

Ineen vormt met ww. scheidbare samenst.: in Vl.-België zijn derg. ww. zeer gewoon; in de standaardt., m.n. in de spreekt., gebruikt men echter weinig of niet ineen-, maar in elkaar, of in bep. gevallen samen- (in Woordfrequenties en in Spreektaal zijn uitsl. ineenkrimpen en ineenstorten geattesteerd). Hierna volgen (veelal zonder nadere verklaring) enkele ww. die door de excerpenten als ongebruikelijk gekarakteriseerd werden (zie ook bij de simplicia):

- ineenfoefelen, in elkaar flansen, slordig in elkaar zetten (zie onder foefelen);
- ineengroeien (van planten);
- ineenklonteren, in elkaar flansen, ook: samenklonteren (Die ster zal ik wel ineenklonteren, als gij maar zingt! TIMMERMANS z.j.a, 19);
- ineenknutselen (Bijzonder prettig is b.v. het ineenknutselen van een reeks muziekinstrumenten met behulp van plastieken bussen, blokjes hout, lege kaasdozen of bloempotten, Vrouw en Wereld nov 1976, p. 41);
- ineenkronkelen;
- ineenlopen (van kamers) (Het woonhuis: ... ruime hall met trapzaal, ineenlopende zitplaats en eetplaats, Gent 19/8/1976, p. 23);
- ineenschuiven;
- ineensteken (zie ald.);
- ineenstuiken (zie ald.);
- ineentimmeren (Nu wil Dimitri een garage beschilderen die papa zelf heeft ineengetimmerd, Vrouw en Wereld dec. 1977, p. 24);
- ineenvallen (Daar elke vorm van geestelijke toenadering ontbrak, viel het huwelijk reeds in zijn beginfaze als een kaartenhuisje ineen, Gazet v. Antw. 1/6/1977);
- ineenzakken (Iedereen spant zich in om van deze avond een succes te maken, niet in het minst Hudson. Maar die maakt zich zo zenuwachtig en hij doet zo gejaagd, dat hij tenslotte ineenzakt. Dr. Foley stelt een lichte hartaanval vast, Teletip 30/5/1978);
- ineenzetten; ineenzitten (Pia ... onderzoekt hoe dat allemaal bij die pop ineen zit, en zij ontdekt vele vreemde dingen behalve de ogen die wegrollen en de wimpers tegelijk neerslaan, de porseleinen tandjes in de ... mond, enz., TEIRLINCK 1952, 2, 124).

< >