(constipatie, obstipatio alvi, hardlijvigheid) is vertraagde ontlasting der uitwerpselen. De normale stoelgang is regelmatig, met geringe variaties onder invloed van het gebruikte voedsel en van andere omstandigheden; de frequentie van de stoelgang loopt echter bij gezonde mensen uiteen van driemaal daags tot eenmaal per drie dagen met als meest voorkomende normale frequentie eenmaal per dag.
Van verstopping kan men spreken als het voor een bepaald individu normale rhythme opeens trager wordt en ook als de frequentie der ontlasting steeds zo gering is, dat de faeces abnormaal hard worden, waardoor de lozing wordt bemoeilijkt. Zulk een obstipatie kan aanleiding geven tot bepaalde buikklachten, maar ook tot een algemeen gevoel van onbehagen of tot hoofdpijn.De lediging van de endeldarm komt tot stand door reflectoir opgewekte spierwerkingen; dit reflexmechanisme kan echter, min of meer bewust, worden onderdrukt, hetgeen uiteraard nuttig en vaak nodig is. Overmatige remming, vooral indien deze reeds op jeugdige leeftijd tot een verkeerde gewoonte wordt, leidt tot een afstomping van de reflexgevoeligheid en daarmee tot de habituele obstipatie, een kwaal, die men gewoonlijk -— ten onrechte — tracht te bestrijden door chronisch misbruik van laxeermiddelen of (en) clysma’s. De reflexgevoeligheid vermindert hierdoor nog meer, de afwijking wordt hardnekkiger. De enige doelmatige behandeling berust daarentegen op het principe, dat de normale gevoeligheid geleidelijk dient te worden hersteld. Gemakkelijk is zulks niet, maar onder goede medische leiding is er een behoorlijke kans op succes, vooropgesteld dat de patiënt op intelligente wijze medewerkt.
Als mensen, die steeds een normale stoelgang hadden , last krijgen van verstopping, moet de oorzaak hiervan worden nagegaan, aangezien de behandeling daarvan afhankelijk is. Het is dus i.h.a. onjuist direct naar een laxans te grijpen. Vaak is de oorzaak onschuldig, bijv. een verandering in de levenswijze, zoals het op reis gaan, vermindering van de lichaamsbeweging (bedrust ), verandering van voedsel of een andere milieuverandering. Maar ook aandoeningen van maag, galwegen of darm kunnen aanleiding geven tot vertraging der darmbewegingen en daardoor tot verstopping. Aambeien, fissuren van de anus en andere afwijkingen, die pijn bij de ontlasting teweeg brengen, zijn vaak de oorzaak , dat men deze ophoudt. Bij oudere mensen, die opeens zonder duidelijke oorzaak verstopping krijgen, zal men nagaan of er een darmgezwel bestaat, dat dan wellicht in een vroeg stadium kan worden verwijderd (z ook endeldarm, laxeermiddelen, ontlasting).
DR H. J. VIERSMA.
