stad in het Franse dep. Nord, aan de samenvloeiing van de Schelde en de Ronelle en knooppunt van de Noorderspoorweg, telt (1946) 38685 inw.
Zij bezit de kathedraal Notre Dame du St-Cordon (1864), een kerk StGéry (13de eeuw). Het stadhuis (1612) met monumentale gevel werd in Wereldoorlog II verwoest. Ook zijn er verschillende rechtbanken. Zij bezit o.m. een kunstacademie en een museum met talrijke werken der Vlaamse school. De plaats heeft grote ijzer- en staalfabrieken, walswerken, suikerfabrieken, vlasindustrie enz. De vroeger zo belangrijke kantindustrie, die tot voor kort nog alleen op kleine schaal in de omstreken uitgeoefend werd, bloeit weer op. In de nabijheid liggen rijke steenkolenmijnen. Belangrijk is ook de teelt van suikerbieten in de omgeving.GESCHIEDENIS
Valenciennes wordt in 771 het eerst vermeld. Van 925 af behoorde het tot het Rooms-Duitse rijk. Ca 1000 was het een twistappel tussen Vlaanderen en keizer Hendrik II. Ca 1070 kwam het voorgoed aan de graven van Henegouwen. Het werd toen een bloeiende industriestad (lakenweverij) en ontwikkelde zich tot de grootste stad van Henegouwen. Het gevolg van deze bloei was echter ook, dat herhaaldelijk conflicten tussen het patriciaat en het lagere volk uitbraken: bijv. in 1225 en van 1290-1293, toen de „poorters” van Valenciennes zich met Guy van Vlaanderen en Philips de Schone van Frankrijk tegen Jan van Avesnes, graaf van Henegouwen, verbonden. Gedurende het „Voorspel van de 80-jarige Oorlog” was Valenciennes verzamelpunt van uitgeweken Franse Hugenoten, inheemse Calvinisten en Geuzen. De Beeldenstorm woedde er met grote kracht. De Gereformeerde predikanten Guydo de Bray en La Grange maakten zich er met hun consistorie meester van de regering, waarop de stad van Nov. 1566 tot 24 Mrt 1567 door regeringstroepen onder Noircarmes belegerd werd. Sedert deed de contra-reformatie haar werk in Valenciennes. In 1677 werd de stad door Lodewijk XIV veroverd en bij de Vrede van Nijmegen aan Frankrijk afgestaan. Na een belegering van 6 weken (Juni - Juli 1793), waarin herhaalde zware bombardementen, werd Valenciennes in de Eerste Revolutie-oorlog door de Oostenrijkers en Engelsen veroverd en 17 Aug. 1794 door de Fransen hernomen. 18 Aug. 1815 werd de stad door Pruisische troepen bezet. Gedurende Wereldoorlogen I en II was zij voortdurend door de Duitsers bezet.
Lit.: H. Lancelin, Histoire de V. depuisses origines (1933).
