Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-01-2023

Theodor KÖRNER

betekenis & definitie

(1) (Karl) Duits dichter (Dresden 23 Sept. 1791 -Rosenberg 26 Aug. 1813), zoon van de voorgaande, bezocht de mijnacademie te Freiberg en ging in 1810, kort na het verschijnen van zijn eerste dichtbundel Knospen, naar de universiteit te Leipzig. Te Wenen trok hij vervolgens door enige dramatische geschriften de aandacht; sommige van deze, zoals de blijspelen Der grüne Domino, Die Gouvernante en Der Nachtwächter worden ook nu nog wel eens gespeeld, maar zijn van weinig waarde.

In zijn treurspel Zriny tracht Körner in Schillert stijl te schrijven. Als luitenant in Lützow’s vrijkorps heeft hij naam gemaakt door zijn krijgsliederen; hij is in 1813 in de strijd tegen Napoleon gesneuveld en is sindsdien het symbool van de geest van verzet en opoffering onder de Duitse jeugd van die dagen. Zijn vader gaf 32 uitgezochte krijgsliederen van hem (door Weber op muziek gezet) in het licht onder de titel Leyer und Schwert (1814); daaronder zijn Lützows wilde Jagd, Schwertlied en Gebet während der Schlacht. Snel volgde zijn Poetischer Nachlass (2 dln, 1814). Te Dresden bestaat een Körner-museum, dat veel merkwaardigheden uit Körner’s tijd bevat.Bibi.: Sämtliche Werke, hrsg. v. A. Stern, 2 dln (1890), v. W. Deetjen (1906).

Lit.: A. Kohut, Th. K. (1891); K. Berger, Th. K. (1912); K. Schultz, K. in Drama u. Festspiel, diss. Rostock (1923); O. F. Scheuer, T. K. als Student (1934).

(2) Oostenrijks generaal en staatsman (Komarn, Hongarije, 24 Apr. 1873), van adellijke afkomst, werd officier in het Oostenrijks-Hongaarse leger tn maakte snel carrière. In Wereldoorlog I commandeerde hij als generaal een leger aan de Isonzo. Tijdens deze oorlog vatte hij sympathie op voor het socialisme en na de val der monarchie trad hij toe tot de sociaal-democratische partij. In 1919 en 1920 organiseerde hij het bondsleger van de nieuwe republiek. Toen in laatstgenoemd jaar de socialisten uit de regering traden, nam hij zijn ontslag. Daarna wijdde hij zich aan de organisatie van de „Schutzbund”, een para-militaire formatie der socialisten. Tevens had hij enige jaren zitting in de Bondsraad. Na de mislukte opstand van Febr. 1934 zat hij korte tijd gevangen. Tijdens de inlijving van Oostenrijk bij Duitsland trachtten de nationaal-socialisten hem tevergeefs voor zich te winnen. Wegens zijn afwijzende houding werd hij enige malen door de Gestapo gearresteerd. Toen de Russische legers in 1945 Wenen hadden veroverd, trad Körner op als burgemeester van die stad. Hij slaagde er in, de achting der bezettende mogendheden te winnen en wist door krachtige maatregelen Wenen uit de heersende noodtoestand op te heffen. Tot 1951 bleef hij het burgemeestersambt bekleden. Op 27 Mei van dat jaar werd hij, als opvolger van de overleden Renner, gekozen tot Bondspresident.

< >