Jonkheer (Calcar, Kleef, 1529 - Pieterburen 2 Juni 1597), nam dienst bij de benden van ordonnantie onder bevel van Maximiliaan van Bourgondië en streed tegen Frankrijk. Door zijn huwelijk kreeg hij rijke bezittingen in Zuid-Holland.
Hij trad toe tot het Compromis, en toonde zich reformatorischgezind en fel anticlericaal. Hij moest dan ook in 1567 uitwijken en maakte zich in de daarop volgende jaren bijzonder verdienstelijk voor de zaak van de Prins door voor Oranje naar Zweden te reizen, in de Rijnstreek en in Oost-Friesland geld in te zamelen en overal de geestverwanten tot verzet op te wekken.De Prins zond hem dan ook als zijn gouverneur naar Enkhuizen, toen deze stad zich tegen Alva verklaarde (Juni 1572). Van hieruit wist hij Hoorn, Medemblik en vele andere plaatsen te veroveren of tot aansluiting bij de Opstand te bewegen. Van 1572 tot 1588 was hij gouverneur van het Noorderkwartier en als zodanig heeft hij hier en op de Zuiderzee de strijd tegen de Spanjaarden met ijver, bekwaamheid en volharding gevoerd. Maar ook betoonde hij afschuwelijke wreedheid tegen Katholieken, speciaal priesters, en tegen hen, die hij van samengaan met de vijand of slechts laksheid in de strijd verdacht, vooral in 1572 en 1575.
In dienst van Rennenberg (1578-’80) veroverde hij Kampen en Deventer, maar na diens verraad voerde hij met evenveel ijver de strijd tegen hem. Tijdens Leicester’s bewind (1585-’87) schaarde hij zich geheel aan de kant der Calvinisten, tegenover de Staten van Holland en voor Leicester. Na diens vertrek trachtte hij de zelfstandigheid van het Noorderkwartier en van zijn eigen positie te handhaven, waarna Maurits zelfs het beleg voor Medemblik sloeg, waar Sonoy woonde. Hij moest het hoofd buigen, nam 12 Aug. 1588 ontslag uit de Staatse dienst en vertrok naar Engeland, waar hij land, hem geschonken door Elizabeth, trachtte te ontginnen. Toen dit na 5 jaar mislukte ging hij naar Norden en na de reductie van Groningen vestigde hij zich op Dijksterhuis te Pieterburen.
DR H. A. ENNO VAN GELDER
