koning van Hongarije (1386-1437), Rooms-Duits keizer (1411-1437) en koning van Bohemen (1419-1437) (15 Febr. 1361 - Znaïm 9 Dec. 1437), was de tweede zoon van keizer Karel IV.
Hij erfde in 1378 het markgraafschap Brandenburg, en huwde in 1382 met Maria van Hongarije, erfdochter van Lodewijk de Grote, koning van Polen en Hongarije, waardoor hij erfelijke rechten op beide landen verkreeg. In 1386 liet hij zich tot koning van Hongarije kronen. Met het oog op de oorlog tegen de Turken verpandde hij in 1388 de Alt- en de Kurmark aan zijn neef Joost van Moravië en verkocht de Neumark aan de Duitse Orde. Zijn aanspraken op Polen moest hij echter laten varen (zie Jagello). In zijn strijd tegen de Turken poogde hij de kruistocht-gedachte te doen herleven: zijn eerste veldtocht liep uit op de nederlaag bij Nicopolis (28 Sept. 1396).
Na het afsterven van keizer Ruprecht van de Palts (1410), werd hij samen met Joost van Moravië Rooms koning; daar Joost echter in 1411 overleed, werd hij in dat jaar Rooms-Duits keizer (zie Duitsland, geschiedenis). Hij poogde het Westerse Schisma te beëindigen, om de eenheid onder de Christenen tegen de Turken te herstellen; hij bewoog paus Johannes XXIII tot het bijeenroepen van het Concilie van Konstanz (1413) en bewerkte aldus het herstel van de eenheid (1415), doch moest de uitlevering van Johannes Hus aan het concilie inwilligen. Dat leidde hem tot de Hussietenoorlogen, nadat hij ten gevolge van het overlijden van zijn broeder Wenzel koning van Bohemen geworden was.
Daar die oorlogen ongunstig voor hem verliepen, maakte hij van het Concilie van Bazel in 1431 gebruik om het concilie te bewegen tot het aanvaarden van de Compaktaten van Praag (1433), waardoor enige concessies aan de gematigde Hussieten werden gedaan, zodat hij door het verdrag van Iglau (1436) eindelijk als koning van Bohemen werd erkend. Intussen was hij op 31 Mei 1433 door paus Eugenius IV tot keizer gekroond. In 1417 beleende hij de burggraaf van Neurenberg, Frederik van Hohenzollern, met het markgraafschap Brandenburg en opende aldus de weg tot de opgang van het huis Hohenzollern; in 1423 beleende hij de markgraaf van Meissen met het keurvorstendom Saksen-Wittenberg.
De zgn. Reformatio Sigismundi, een boekje, dat in 1438 of 1439 op zijn naam is uitgekomen (waarschijnlijk ten onrechte), is een propagandistisch geschrift voor allerlei politieke en sociale hervormingen. Sigismund was de laatste keizer uit het Luxemburgs-Boheemse Huis. Hij werd opgevolgd door zijn schoonzoon Albrecht van Habsburg.
H. DE SMEDT
Bronnen: Deutsche Reichstagsakten unt. Kaiser S., uitg. door Kerler, Beckmann, Herre, Bd. 7-12 (1878-1901); Windeckes Denkwürdigkeiten zur Geschichte des Zeitalters Kaiser S., uitg. d. Altmann (1893); Die Urkunden Kaiser S., uitg. d. Altmann (2 Bden, 1896-1900).
Lit.: Aschbach, Gesch. Kaiser S., (4 Bdn, 1838-’45); Lenz, König S. u. Heinr. IV v. Engl. (1874); Beckmann, Der Kampf Kaiser S. gegen die werdende Weltmacht d. Osmanen 1392-1437 (1902); Koehne, Die sog.
Reformation Kaiser S. (Neues Archiv der Ges. f. ält. Dtsche Gesch.kunde, dl 23, 1897); Haller, Überlieferung u. Entstehung d. sog. Reformation Kaiser S.’s (in Festgabe für Karl Müller, 1922).
